Rol van de gekwalificeerde glasrestaurator
Glas manipuleren brengt, net als zorg dragen voor een collectie glas, veel risico's met zich mee. Om de juiste keuzes te kunnen maken, hebt u dan ook heel wat kennis nodig. Naast de risico's voor het object moet u bovendien ook rekening houden met de risico's voor de mens: werken met toxische stoffen is namelijk niet zonder gevaar. Contacteer daarom bij de minste twijfel een gekwalificeerd conservator-restaurator glas en neem steeds de nodige veiligheidsmaatregelen in acht. Ook de hieronder opgesomde ingrepen kunnen enkel uitgevoerd worden door een gekwalificeerd conservator-restaurator.
Nat reinigen
- Deze risicovolle ingreep mag enkel worden uitgevoerd indien nodig.
- Het enige moment wanneer er bijna standaard nat gereinigd wordt, is bij de montage. Nadat de plaats van een glasscherf bij het monteren gevonden wordt, worden de breuknaden eerst ontvet met aceton. Vet dat tijdens het puzzelen aan de breuknaden is blijven kleven kan immers zorgen voor een slechte hechting van de lijm. Indien mogelijk wordt er gewerkt zonder handschoenen (hier hebt u een grondige glaskennis voor nodig). Vanwege het vele precisiewerk is het immers uiterst belangrijk dat u een goed contact hebt met de glasscherven, iets wat niet altijd mogelijk is met handschoenen.
Consolideren
- Soms moet u glasscherven eerst consolideren vooraleer u ze kunt hanteren.
- De samenstelling van het consolidatiemiddel is niet standaard, hiervoor is voldoende kennis van het glas nodig.
Monteren
- Doordat glas transparant is en de breuknaden zo onzichtbaar mogelijk moeten blijven, is precisie bij het monteren van zeer groot belang. De twee fragmenten moeten perfect op elkaar geplaatst worden. Hierdoor wordt er ook vaak met een loupe gewerkt. Sowieso is voor deze taak veel oefening en geduld nodig.
- Ook de reflectie van het glas zal verraden waar een glasscherf niet volledig juist geplaatst is.
- Tape kan toegepast worden bij glas, maar niet altijd. Tape kan immers sporen nalaten die niet meer terug te draaien zijn. Zo kan er origineel materiaal (diverse corrosievormen) loskomen, wat duidelijke en zeer storende aftekeningen geeft van de stroken tape.
Verlijmen
- Verschillende soorten glas hebben een verschillende brekingsindex. Daarom is het belangrijk om de lijm goed af te stemmen op het juiste glastype. De brekingsindex van de lijm moet zo goed mogelijk overeenstemmen met de brekingsindex van het glas. Zo niet ontstaat er reflectie in de breuknaad, waardoor die zichtbaar wordt.
- De lijm mag niet sterker zijn dan de glasscherf. Bij een stressmoment (wanneer het object bv. met een klap wordt neergezet) moet de verlijmde breuk lossen en mag er geen nieuwe breuk ontstaan.
- Reversibiliteit of het kunnen ontdoen van de restauratie moet mogelijk blijven.
- Eveneens belangrijk: de levensduur van een lijm en of die al dan niet inert is (geen bindingen aangaat met het glas zelf).
- Vaak wordt er capillair verlijmd, aangezien u met deze methode de tijd kunt nemen om het glas eerst perfect te monteren. Eenmaal dat gebeurd is, gaat u over tot de verlijming. Deze methode is echter niet altijd mogelijk en niet zonder risico.
Aanvulling
- Het is belangrijk om vooraf alle risico's goed te overlopen. Is er een veiligere methode om hetzelfde resultaat te behalen?
- Houd steeds rekening met de krimpsterkte. Indien er bv. rechtstreeks wordt aangevuld, kan het zijn dat deze ingreep te veel stress met zich meebrengt en er nieuwe breuken/barsten ontstaan.
- Rechtstreeks aanvullen heeft daarnaast ook een zeer grote risico op lekkage. Het minste lek in een mal zal ervoor zorgen dat de epoxy uitloopt op het glas. Dit is niet altijd direct zichtbaar vermits beide ongeveer dezelfde brekingsindex hebben en epoxy zeer dunvloeibaar is.
- Bij aanvullen is het belangrijk om geen lucht in de mal te krijgen. Bij het gieten zal er een luchtbel ontstaan. Daarom is de richting waarin het glas tegenover de lacune (mal) geplaatst wordt belangrijk. Dit houdt risico’s in doordat het glazen object soms een ongewone positie moet innemen.
- Kleuren kunnen veranderen wanneer de epoxy uithardt. Op voorhand testen is dus nodig. Ook het nabootsen van glasoppervlakken, luchtbellen … vraagt kennis en kunde.
- Belangrijk is ook dat de aanvulling steeds herkenbaar blijft, maar door het publiek niet als storend wordt ervaren. Het is belangrijk om het origineel materiaal van het aangevulde te kunnen onderscheiden.
Verdere leestips