Inspiratie uit de pilootprojecten waarderen en andere praktijkvoorbeelden
In 2017 en 2018 was het voor bepaalde erfgoedorganisaties mogelijk om een subsidie aan te vragen voor pilootprojecten waarderen. De kennis en ervaring opgedaan tijdens deze pilootprojecten vindt u terug op deze pagina.
Landelijke actoren
Archiefbank Vlaanderen | Naar een werkinstrument voor het waarderen van privaatrechtelijke archieven. Waarderen van kabinetsarchieven als casestudy
Architectuurarchief Vlaanderen | Naar een blauwdruk voor een architectuurcollectie Vlaanderen (fase 1)
Doelstelling is om te komen tot een profiel voor de bestaande collectie en om een waarderingskader uit te bouwen voor architectuurarchieven dat zowel kan dienen voor het collectiebeleid van het VAi als voor architecturaal erfgoed dat wordt beheerd door andere partners in Vlaanderen.
Architectuurarchief Vlaanderen | Naar een blauwdruk voor een architectuurcollectie Vlaanderen (fase 2)
De eerste fase van het project focuste op het ontwikkelen van een waarderingskader voor de collectie van Architectuurarchief Vlaanderen en de architectuurcollectie Vlaanderen. Tijdens de tweede fase worden drie privécases gewaardeerd: de privéarchieven van Jozef/Paul Schellekens & Carli Vanhout (Turnhoutse school), B-architecten en Christian Kieckens. Aan de hand van de cases wordt een toolkit ontwikkeld.
- Informatie over het project op de website van het Vlaams Architectuurinstituut
- Het project in de kijker
- Projectfiche
Centrum voor Agrarische Geschiedenis | Naar waarde geschat. Een integraal waarderingstraject voor agrarische erfgoedcollecties in Vlaanderen en Brussel (fase 1)
Centrum voor Agrarische Geschiedenis | Naar waarde geschat. Een integraal waarderingstraject voor agrarische erfgoedcollecties in Vlaanderen en Brussel (fase 2)
Tijdens de tweede fase van dit project worden de deelcollecties van het Jenevermuseum en het Museum van de Belgische Bierbrouwers gewaardeerd.
Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw | Voor de eeuwigheid? Samen onderbouwde keuzes maken voor religieus erfgoed
Het waarderingstraject behelst een integrale en geïntegreerde aanpak met een oog voor alle lokale stakeholders om bij een (gedeeltelijke of totale) herbestemming of sluiting van een kerk ook een zinvolle (her-)bestemming voor alle roerend erfgoed uit het gebouw te vinden.
Design Museum Gent | Waarderen over de grenzen van musea heen. Huishoudelijke apparaten en modelfragmenten in de Gentse stedelijke collecties van Design museum Gent, MIAT, Huis van Alijn en STAM
Hier wil men voornamelijk nagaan of men een referentiecollectie bezit, welke de topstukken zijn en waar de overlap en de hiaten zich bevinden. Door het onderzoek en de waardering wordt tevens de registratie verder op punt gezet en wordt de kennis over de collectie verrijkt waardoor deze ook digitaal ontsloten zal worden.
Fotomuseum Antwerpen | Waarderen van omvangrijke diapositieven- en negatievencollecties (fase 1)
Met de organisatie PACKED wordt het digitaliseringsluik van het project onderzocht, met documentatie- en onderzoekscentrum KADOC-KU Leuven de praktische toepassing van de tools in het licht van een waarderingstraject.
Het Firmament | De waardering van een figurentheatercollectie als testcase voor te waarderen podiumkunsten- en muzikaal erfgoed
Landelijk Expertisecentrum voor Cultuur van Alledag / Histories | Casestudy rond integraal en participatief waarderen van schutterserfgoed
- Projectfiche
- Meer informatie over het waarderingstraject, het eindrapport en de methode vindt u hier terug.
MAS | Waardenstelling Maritiem Erfgoed Antwerpen
MIAT - Industriemuseum | Naar een waardering van het brandweererfgoed in Vlaanderen. Casus Aalst en Mechelen
Deze oefening moet leiden tot een overkoepelende en gedragen visie op de toekomst van dit erfgoed. Daarnaast zijn de beoogde effecten de herbestemming van de collectie in Mechelen en het duurzame beheer en de ontsluiting van de collectie in het nieuw Aalsterse brandweermuseum.
- Projectfiche
- Meer info en het eindrapport van het traject vindt u hier terug.
Middelheimmuseum | Collectie Middelheimmuseum, who cares?
Het Middelheimmuseum voert een waarderingsproject uit voor de eigen collectie met het oog op een waardengebaseerd collectiebeleid. Dit moet leiden tot een aangescherpt collectieprofiel, het waarderen van de deelcollecties en een methodiek voor het waarderen van kunst in de publieke ruimte. Zowel voor de eigen museale werking (in diverse geledingen van de werking), als voor het bredere veld (kennisdelen over de methodiek, een sjabloon, participatie methodieken …) worden er concrete resultaten en kennisdeling vooropgesteld.
Mu.ZEE - Kunstmuseum aan Zee | Waarderen vanuit een transcultureel en transhistorisch denken, van registratieverrijking tot een gefundeerde en representatieve ontsluiting op de MuZEE-website
Resonant/CEMPER | Naar een generieke methodiek voor cross-collections waarderen van muziek- en podiumkunstenerfgoed
Het erfgoed voor beide thema’s wordt verspreid bewaard in diverse omstandigheden. De collecties variëren sterk in verschijningsvorm of omvang en kennen een grote heterogeniteit wat eigenaars en beheerders betreft.
- Projectfiche 'Cross-collections waarderen van historische archieven en collecties jazzerfgoed'
- Projectfiche 'Historische tondeeldecors in Vlaanderen en Brussel 1900-1960. Cross-collections waardering van historische toneeldecors'
Vlaamse Erfgoedbibliotheken vzw | Wijzer Waarderen: waardering als basis voor de Bibliotheekcollectie Vlaanderen (fase 1)
Naast dit praktijkvoorbeeld realiseert de projectgroep de tools (methode, handleiding, infrastructuur) om een waarderingstraject tot een goed einde te brengen. Daarom wordt ook de Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken vernieuwd. Dit dataplatform voor erfgoedbibliotheken en hun collecties is een noodzakelijk instrument voor het cross-collectiewaarderen van erfgoedbibliotheken in Vlaanderen én voor het borgen en distribueren van de resultaten.
Vlaamse Erfgoedbibliotheken vzw | Wijzer waarderen: waardering als basis voor de Bibliotheekcollectie Vlaanderen (fase 2)
De waarderingsmethodiek wordt in de tweede fase van het project verdiept en verfijnd door een uitgebreide groep erfgoedbibliotheken. Ook het vernieuwen van de Collectiewijzer zal in deze fase worden afgerond. In dit project delen erfgoedbibliotheken hun collectiebeschrijvingen en -profielen via de Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken om het mogelijk te maken binnen deelgebieden hun collecties te waarderen en onderling te wegen. Het project realiseert de tools (methode, handleiding, infrastructuur) om dit efficiënt te kunnen doen.
Werkplaats immaterieel erfgoed (voormalig tapis plein) vzw | Pilootproject waarderen van immaterieel erfgoed (fase 1)
In een eerste fase wordt ingezet op een persona-onderzoek om inzicht te krijgen in de diversiteit aan doelgroepen m.b.t. ICE. Via kwalitatieve onderzoeksmethodes wordt vervolgens een set van basisprincipes uit bestaande waardecriteriatools voor materieel erfgoed getoetst aan de noden en verwachtingen bij een brede groep van ICE-stakeholders. Deze oefening moet leiden tot een basisfilosofie voor de ontwikkeling van een participatief, democratisch en autonoom waarderingsinstrument.
Werkplaats immaterieel erfgoed | Pilootproject waarderen van immaterieel cultureel erfgoed (fase 2)
Doelstelling van het project is een breed gedragen waarderingsmethodiek voor immaterieel cultureel erfgoed te ontwikkelen die bij diverse gemeenschappen, groepen en individuen ingang vindt en zo de bestaande ICE-collectie (Inventaris Vlaanderen voor ICE en het Platform ICE) verder kan verrijken. Het eindproduct is het waarderingsinstrument voor ICE. In deze tweede fase ligt de focus op de uitdieping van twee convergerende dimensies bij waarderen: 1) verdere uitbouw van een werkwijze om participatief en divers te waarderen en 2) het onderzoek naar democratisch en autonoom waarderen.
Regionale actoren
Antwerpen Kunstenstad | Katholiek kerkelijk erfgoed herbestemmen of afstoten?
Cultuuroverleg Zeven CO7 | Weten te waarderen. Hopcultuur en WOI-erfgoed als praktijkvoorbeelden voor een breder waarderingskader
- CO7 | Projectfiche 'Hopcultuur als praktijkvoorbeeld voor een breder waarderingskader'
- CO7 | Projectfiche 'WOI-erfgoed als praktijkvoorbeeld voor een breder waarderingskader'
Erfgoedcel Brugge | Geen blinde vlek meer: naar een grondiger kennis en een grotere bekendheid van de collectie hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking (collectie Spermalie/vzw De Kade)
Erfgoedcel Land van Dendermonde | Bewaren is zilver, waarderen is goud
- Projectfiche
- Als resultaat van dit boeiende project, publiceerde de erfgoedcel een handige methode om samen met vrijwilligers op een participatieve manier te waarderen. U vindt deze publicatie met bijbehorende invulformulieren hier terug.
Erfgoedcel Noorderkempen | Begijnhofmuseum, Gevangenismuseum & Heemkundig Museum Beerse werken samen aan collectiewaardering
Erfgoedcel TERF | Assepoesters in de collectie: naar een regionaal ecosysteem voor waardering, collectiebeheer en ontsluiting
De waardering van deze vier collecties, onder coördinatie van projectvereniging Erfgoedcel TERF, gebeurt op de assen publieke-private collecties en mode-sport.
erfgoed zuidwest | Waardering en herbestemming van het Landbouwmuseum ‘t Kapelriegoed
Praktijkvoorbeelden in Vlaanderen
- Registratie- en herbestemmingstraject | Landbouwmuseum Leiedal vzw
- Herwaardering roerend religieus erfgoed Sint-Barbarakerk | Rieme (Evergem), Provincie Oost-Vlaanderen
- Herbestemming van een deel van de fietsencollectie | Wielermuseum, Roeselare
- Waardering roerend erfgoed Sint-Denijskerk | Serskamp, Provincie Oost-Vlaanderen
- Project agrarische erfgoedcollecties | Provincie West-Vlaanderen & CAG. Centrum Agrarische Geschiedenis
- B. Demasure (red.), De hand aan de ploeg. Handleiding voor het registreren, waarderen en herbestemmen van agrarisch erfgoed. CAG, 2016.
- Historische collectie Agfa-Gevaert: een inspirerend praktijkvoorbeeld over waarderen
- Focusdossier 'Waarderen' in: faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, 12(2019)1.
- Niels Plas, Reviewing Signifance reviewed. Een bruikbaar waarderingsmodel voor het AMVB? in: Arduin, 13(2019)25, p. 4-17.
- Herbestemming collectie Jaap Kruithof door MAS als inspirerend voorbeeld. Wat zijn de waarden van de collectie van moraalfilosoof Jaap Kruithof en welke langetermijnbestemming past daar het beste bij? Is dat een bestemming in een museum of niet? Is dat één bestemming voor de hele collectie of niet? Het MAS voerde een bijzonder inspirerend waarderingstraject uit van deze bijzondere collectie bestaande uit duizenden voorwerpen uit het dagelijkse leven van 'de Vlaming'.
- M. Debaene, 'Kaf, koren en kunst. Een waarderings- en selectietraject in Museum M' in: faro | tijdschrift over cultureel erfgoed, 8(2015)3, p. 20. De online presentatie en de brochure Reflecties #18 (te koop aan de museumbalie).
Praktijkvoorbeelden in Nederland
- Op bezoek bij een verzamelaarsechtpaar
- De kachels van het Nederlands Openluchtmuseum
- Heden en verleden van Arnhem komen samen
- De smaak van het publiek
- Nieuwe bestemming voor glas-in-lood
- De techniek van het waarderen, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Nederland, 2009.
- Waarderen van (on)roerend erfgoed, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Nederland
- Collectiewaardering in de praktijk: Stedelijk Museum Schiedam
Uiteraard is deze lijst niet exhaustief. Waardering wordt vaker toegepast, maar het proces is niet altijd neergeschreven of kenbaar gemaakt. Een praktijktoepassing mag ons altijd worden gemeld, dan voegen we de link toe.