In hoeverre uw museum, archief of erfgoedbibliotheek een restauratie nodig en wenselijk acht, hangt af van de conditie van het object, het gebruik, de waarde, de context, de artistieke intenties en de omgevingsfactoren. Een afweging kan gemaakt worden op basis van onder meer deze vragen:

• Welke objecten gaat u restaureren, waarom en hoe?
• Welke objecten zijn in hun huidige toestand niet presentabel? Is een restauratie nuttig om het object op te nemen in de presentatie of is het een object dat in depot thuishoort en geregeld het museum verlaat voor bv. een processie? 
• Welke objecten kunnen door restauratie in waarde toenemen of hebben potentieel om de immaterieel-erfgoedpraktijk te duiden? 

De restauratie wordt het best uitgevoerd door een gediplomeerd restaurator of een gespecialiseerde firma. Dat geldt ook voor het vaststellen van de conditie van de objecten en (deel)collecties. Een houvast vindt u in de brochure 'Hoe beoordeel ik een restauratieofferte?'.

Aarzel niet om in geval van twijfel contact te nemen met Elien Doesselaere, adviseur immaterieel erfgoed bij FARO of met de Werkplaats Immaterieel Erfgoed. 

Onderzoek

Collectiebeherende organisaties kunnen diverse soorten onderzoek inplannen, zoals onder meer:

• onderzoek naar de geschiedenis, de makelij of de herkomst van het object,
• materiaaltechnisch onderzoek,
• dendrochronologische datering of C14 koolstofdatering,
• onderzoek d.m.v. mondelinge geschiedenis,
• onderzoek naar wat met objecten is gebeurd nádat ze in de collectie zijn terechtgekomen,
• of onderzoek in functie van een mogelijk restitutiebeleid.

Belangrijk is welke onderzoeksvragen aan de orde zijn in de erfgoedorganisatie. Dat hangt samen met de accenten die uw museum of archief in de toekomst legt. Welke kansen ziet u om samen te werken met andere organisaties? Welke faciliteiten voor onderzoek zijn voorhanden? Hoe is de veiligheid van de te onderzoeken objecten gegarandeerd? Welke afspraken zijn er rond fotograferen, auteursrechten, de verspreiding van onderzoeksresultaten en het inzien van informatie over de objecten? 

Verzamelen

Naast de term 'verzamelbeleid' spreekt men ook wel over een verwervings-, acquisitie- of aanwinstenbeleid. Op basis van weloverwogen keuzes met de missie en het collectieprofiel als uitgangspunt, bepaalt u het beleid, de procedures en de criteria voor het uitbreiden van de collectie. Wat wordt verzameld, waarom en hoe? En wat zijn de prioriteiten?

• Neem in uw collectieplan een duidelijke procedure op voor schenkingen:
  • Wie neemt schenkingen aan en is verantwoordelijk?
  • Wat zijn de criteria voor aanvaarding?
  • Welke vragen stelt de verantwoordelijke aan de schenker?
  • Welke voorwaarden stelt uw organisatie?
  • Naar wie verwijst u door indien de schenking niet kan worden aangenomen?
  • Welke documenten moeten ingevuld en ondertekend worden?
• Geef op uw website informatie voor potentiële schenkers en/of informeer hen proactief over wat uw organisatie hun kan bieden.
• Als er zich een ernstig depotprobleem voordoet, zoals plaatsgebrek, en er zijn geen vooruitzichten op uitbreiding, kan uw organisatie een schenkingsstop overwegen, maar normaal moet een duidelijke schenkingsprocedure volstaan.
• Stem het verzamelbeleid af met collega-instellingen met vergelijkbare collecties. Collectiemobiliteit is te overwegen.
• Het museum heeft ten slotte de plicht zich te verdiepen in de herkomst van het object – is er sprake van diefstal, roofkunst of oorlogsbuit? Dit verdient speciale aandacht in het verwervingstraject, waarvoor de ICOM Ethische Code voor Musea houvast biedt. Over restitutie van koloniale kunst vindt u via de website Restitution Belgium meer informatie.

Raadpleeg de Spectrumprocedures 'Inkomend object' en 'Verwerving en inschrijving'.

Immaterieel erfgoed borgen? Raadpleeg op deze website hoe het Hof van Busleyden omgaat met de Mechelse Reuzencollectie. 

Ontzamelen

Ontzamelen is een arbeidsintensief proces waaraan een zorgvuldige waardering en selectie voorafgaat. De ICOM Ethische code voor musea geeft een aantal duidelijke voorwaarden en richtlijnen aan om een object of deelcollectie af te stoten. Doel is het versterken van het collectieprofiel. Financiële motieven zijn uit den boze.

Op de pagina 'Hoe herbestemt u collectiestukken?' vindt u een stappenplan, tips en praktijkvoorbeelden van herbestemming.

Raadpleeg de Spectrumprocedures 'Afstoting en uitschrijving' en 'Uitgaand object'.