Waarderen gebeurt bij voorkeur op een participatieve manier, maar het verdient aanbeveling dat u vooraf goed onderzoekt in welke mate de participatieve aanpak noodzakelijk is voor uw doel. Lees hierover meer op deze Erfgoedwijzer-pagina's. 

Cowaarderen

Wat is cowaarderen? 

Deze term werd vastgelegd door het Lerend Netwerk Cowaarderen, een samenwerking tussen de Rijksdienst Cultureel Erfgoed Nederland (Kaderconventie van Faro) en FARO waarbij we samen met Nederlandse en Vlaamse erfgoedprofessionals het participatieve aspect bij het waarderen hebben gedefinieerd. Lees de definitie op deze pagina. 

Hoe cowaarderen?

Het Lerend Netwerk Cowaarderen heeft enkele handige tools ontwikkeld die u helpen om een cowaarderingstraject succesvol uit te voeren. 

• Competenties voor cowaarderen
• Cowaarderen: checklist afspraken
• Cowaarderen: gespreksstarters
• Competenties voor cowaarderen (incl. checklist afspraken en gesprekspartners) 

Tips en tops uit de praktijk

De tips en tops vindt u terug op deze pagina.

Verslag online lerend netwerk 16 december 2022

Op 16 december 2022 vond een online netwerkbijeenkomst plaats over cowaarderen. Het verslag van deze netwerkbijeenkomst vindt u hier terug.

Neemt u graag deel aan dit lerend netwerk? Stuur dan een e-mail naar Geertje Huisman: g.huisman@cultureelerfgoed.nl.

Bouwplaat participatief waarderen Erfgoedacademie Nederland

Om een participatief waarderingstraject voor te bereiden, vormen de bouwstenen voor participatief waarderen een uitstekend hulpmiddel. De tool werd ontwikkeld door de deelnemers aan de Erfgoedparticipatie-labs 2020, een nauwe samenwerking tussen de ErfgoedAcademie en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Nederland.

De Bouwplaat participatief waarderen bevat twee pdf-documenten. De eerste pdf bevat een formulier met drie kolommen met vragen die u aan het denken zetten en die u helpen de juiste vragen te stellen:

• Waarom waarderen? Stel uw doelstelling scherp, want participatie om de participatie is geen goed idee.
• Met wie waarderen? Breng belanghebbenden in kaart.
• Hoe waarderen? Welke trap uit de participatiematrix kiest u? Welke methodes en tools gaat u gebruiken?
• En wat gaat u doen met de uitkomst van de participatieve waardering?

Het tweede formulier bevat dezelfde structuur maar is blanco. Hier vult u de antwoorden in. Gaandeweg leert u meer over aanpak en fasering. De kunst is om binnen de geschetste vragen en kaders op zoek te gaan naar uw eigen bouwstijl, zodat u uiteindelijk een eigen architectuur en bouwsel overhoudt.

U vindt de formulieren en meer uitleg terug op de website van de Erfgoedacademie. 

Participatieve pilootprojecten Vlaanderen

• Het CAG experimenteerde tijdens zijn pilootproject met verschillende methodes om participatief te waarderen. U leest de resultaten in het eindrapport Naar waarde geschat.
• De Erfgoedcel Land Van Dendermonde (nu: Dijk92) werkte naar aanleiding van haar participatieve waardering met vrijwilligers een handige methode met bijhorende werkbladen uit. U vindt ze hier terug. 
• Histories werkte een methode uit om participatief te waarderen aan de hand van een casestudy en vertrekkend van de methode Reviewing Significance door Caroline Reed. U leest de methode in het eindrapport van het pilootproject. 
• De werkplaats immaterieel erfgoed werkte een methode uit om participatief te waarderen, los van waarderingscriteria. U vindt de methode hier terug. 

Participatie

Participatie is een van de vijf functies voor cultureel-erfgoedwerking zoals bepaald in het Cultureelerfgoeddecreet en betekent het betrekken van buitenstaanders (belanghebbenden) bij alle aspecten van cultureel-erfgoedwerking.

Participatie kan gebeuren op verschillende niveaus. FARO hanteert een participatieladder met daarin vijf niveaus van participatie, gebaseerd op de indeling van Sherry Arnstein:

• informatie delen (erfgoedveld naar belanghebbenden);
• inbreng vragen (aan belanghebbenden);
• advies vragen (aan belanghebbenden);
• samen denken, doen, beslissen (erfgoedveld en belanghebbenden samen);
• laten doen, denken, beslissen (belanghebbenden beslissen, ondersteund door erfgoedveld).

Volgende documenten geven u een overzicht van de vijf niveaus en bieden enkele praktische tips om deze methode toe te passen in het cultureel-erfgoedveld.

• De Participatieladder voor waarderen
• Basistips moderatie
• Stakeholderanalyse waardering

1. Informatie delen

• Werkvormen voor meer interactie
• Methoden op Participatiewijzer.nl: ambassadeursnetwerk, burgerjury, burgerpanel, charette, consensusconferentie, delphimethode, focusgroep, gibson-methode, inspiratiebezoek, lerende gemeenschap, metaplan, olympiade, opiniewijzer, scenariomethode, versnellingskamer
• Worldcafé

 2. Inbreng vragen

• Caroline Reed, Is Revisiting Collections working? Has Revisiting Collections’ focus on engaging people directly with collections helped deliver active participation and change organisations? Full report / Summary
• Revisiting Collections with young people and community groups
• Standaard workshop Revisiting Collections
• Kennismakingsworkshop Caroline Reed
• Worldcafé

3. Advies vragen

• Getty Conservation Institute: Consensus Building, Negotiation, and Conflict Resolution for Heritage Place Management
• Dilemmagesprek
• SWOT
• Meetings without discussion
• Multistakeholder consensusbuilding
• Worldcafé
• Methoden op Participatiewijzer.nl: ambassadeursnetwerk, burgerjury, burgerpanel, charette, consensusconferentie, delphimethode, focusgroep, gibson-methode, inspiratiebezoek, metaplan, olympiade, opiniewijzer, scenariomethode

4. Samen beslissen

• Dilemmagesprek
• Eisenhower prioriteitenmatrix
• Getty Conservation Institute: Consensus Building, Negotiation, and Conflict Resolution for Heritage Place Management
• Meetings without discussion
• Multistakeholder consensusbuilding
• SWOT
• Methoden op Participatiewijzer.nl: lerende gemeenschap

5. Laten beslissen

• Intakegesprek
• Een stappenplan uitwerken