Eeklo - Verhuizing collecties en proefopstelling open depot Huysmanhoeve - Regionaal erfgoeddepot Meetjesland
Op de site van het provinciaal bezoekerscentrum Huysmanhoeve in Eeklo wordt gewerkt aan een regionaal depot voor het Meetjesland. Er komt op termijn een nieuwbouwdepot als annex bij de huidige koeienstal. In de stal zijn reeds twee proefopstellingen te zien in een open depotcontext.
Het Heemmuseum is sinds tientallen jaren in Het Leen te Eeklo ondergebracht. Wegens de uitbreiding van het Provinciaal Bosinfocentrum moet de collectie van de VVV verhuizen. De landbouw- en ambachtencollecties werden reeds overgebracht en ingepast in de open depotopstelling in de koeienstal van de Huysmanhoeve.
Het registeren, waarderen en geleidelijk aan verhuizen van de collectie van de VVV naar het open en gesloten depot op de site van de Huysmanhoeve in Eeklo of naar andere passende locaties in de omgeving (als bruiklenen).
De partners van dit project zijn:
- VVV Eeklo (eigenaars collectie),
- Provincie Oost-Vlaanderen (eigenaar gebouwen),
- Plattelandscentrum vzw (beheerder site Huysmanhoeve),
- Erfgoedcel Meetjesland,
- Stad Eeklo,
- Toerisme Meetjesland.
Invulhandboek voor basisregistratie (Erfgoedinzicht).
Het project valt uiteen in enkele facetten die met elkaar verweven zijn.
Registratie
Als basis voor de verhuizing en de latere depotwerking werd in november 2011 gestart met de digitale basisregistratie van de hele collectie. Twee medewerkers van de provincie vormden samen met een medewerker van de VVV een vast registratieteam dat de collectie twee dagen per week registreerde. Dat gebeurde in Excel en werd in de zomer 2014 afgerond. In totaal werden ca. 5.500 voorwerpen geregistreerd. Na een nazicht van de Excellijst (aftoetsen met thesaurus e.d.) wordt de lijst in Adlib geïmporteerd (winter 2014).
Waardering en selectie
De collectie van de VVV is zeer uitgebreid. Waardering en selectie drongen zich op. Als eerste werd de kleine speelgoedcollectie op basis van foto's door de conservator van het Speelgoedmuseum in Mechelen gewaardeerd. Vooral de handgemaakte poppen sprongen er voor hem uit (iets waaraan we zelf minder waarde hadden toegedicht). Vervolgens pakten we de landbouwcollectie aan. Samen met een expert van het Centrum voor Agrarische Geschiedenis werd elk stuk geregistreerd en gewaardeerd. Hiervoor ontwikkelden we een eenvoudig systeem met vier gekleurde stickers.
De museumwaardige objecten kregen een groene bol. De objecten met een eerder educatieve waarde kregen een blauwe bol. Een aantal objecten waren onvolledig of in zeer slechte staat. Zij kregen een rode bol en verdwijnen uit de collectie. We namen van deze voorwerpen enkel een foto en noteerden enkele basisgegevens. Voorwerpen waarover we twijfelden (geen landbouw, groen-blauw of toch eerder rood) kregen een gele bol.
Dezelfde oefening maakten we kort nadien voor de ambachtencollectie. Een medewerker van het Museum voor Oudere Technieken (MOT) stond als specialist het team van registratoren bij.
Verpakken en transport
Een deel van de collectie (slager, juwelier, landbouw en ambachten) werd reeds verpakt en overgebracht naar de Huysmanhoeve. De nummers van alle ingepakte voorwerpen werden genoteerd en aan de verpakking gelinkt. Nadien noteerden we de nieuwe standplaats van elk voorwerp in de Excellijst. Dit om de registratie steeds up-to-date te houden en elk voorwerp te allen tijde terug te kunnen vinden.
Alle overgebrachte objecten die actieve houtwormaantasting vertoonden, werden behandeld.
Open depotwerking
De Huysmanhoeve wordt op termijn de spil van de regionale depotwerking voor het Meetjesland. Er komt een nieuwbouwdepot, maar ook de bestaande koeienstal wordt verder omgebouwd tot een open en gesloten depotruimte. Ter voorbereiding werden met de collecties uit het Heemmuseum twee proefopstellingen 'open depot' opgebouwd op de benedenverdieping. Eén luik legt de focus op de landbouw in de regio, de andere vleugel toont enkele ambachten. De bezoeker kan de registratiefiches van een object bekijken, het proces van de waardering checken, zien hoe voorwerpen in een depot worden opgeborgen enz. Op termijn wordt de collectie van de VVV aangevuld met voorwerpen uit de collecties van andere erfgoedbeheerders uit het Meetjesland.
De inrichting en de aanpassingen aan de koeienstal werden voor een groot deel door vrijwilligers gedaan.
Bruiklenen
Op de site van de Huysmanhoeve zal niet de hele VVV-collectie worden getoond. Een aantal deelcollecties sluit goed aan bij de activiteiten van andere cultuur- en erfgoedspelers in de regio. Met hen proberen we vormen van samenwerking uit te bouwen. Zo is de muziekcollectie reeds in bruikleen gegeven aan het N9, het Eeklose muziekcentrum met een klein museumpje in zijn gebouwen.
Publiekswerking
Het luik Publiekswerking wordt de komende jaren verder uitgewerkt. Zo kunnen de rood gelabelde objecten worden ingezet voor upcyclingprojecten en de objecten met een blauwe bol zullen in educatieve pakketten worden gebruikt. Ook zullen objecten van andere erfgoedverzamelaars worden opgenomen in de open depotopstelling, waardoor we makkelijk kunnen doorverwijzen naar de andere (toegankelijke) erfgoedverzamelingen in de regio.
Momenteel doen we reeds mee aan Schatten van Vlieg (zoekblaadje voor kinderen), Erfgoeddag, Open Monumentendag en Ambachtendag.
Voor dit project werden enkele projectteams (behoud en beheer / communicatie / publiekswerking) opgericht met medewerkers en vrijwilligers. De teams komen regelmatig samen om de vooruitgang en de toekomstige acties te bespreken. De terugkoppeling gebeurt tijdens de algemene projectvergaderingen.
Ter plekke gebeurde de registratie met een team van twee tot drie personen. Het nazicht van de registratie kwam later, op kantoor. Deze werkwijze verliep zeer goed, al blijft de registratie wel een zeer tijdsintensief proces.
De twee proefopstellingen zijn zeer verschillend. Die van de landbouw werd ingewerkt in de oude kribbes van de koeienstal. Voor de ambachtencollecties werden de kribbes grotendeels weggewerkt. Beide opstellingen worden positief onthaald.
Samenwerken met verschillende partners vergt een goede afstemming en regelmatige terugkoppeling.
- VVV Eeklo, Amedé Vertenten, amede_vertenten@hotmail.com
- Provincie Oost-Vlaanderen, Anneke Lippens, anneke.lippens@oost-vlaanderen.be, 09 267 72 52
- Plattelandscentrum vzw: Luc Feusels, luc.feusels@plattelandscentrum.be, 09 379 78 37
