Het Instituut voor Publieksgeschiedenis en de masterstudenten publieksgeschiedenis (UGent) wagen zich dit academiejaar aan de productie van een aantal historische documentaires. U kan meehelpen en (al dan niet letterlijk) in beeld komen.

Schermen met geschiedenis is het jaarthema en het IPG lanceert in het voorjaar een videokanaal met eigen producties. De studenten en docenten zijn nu volop op zoek naar productiepartners! Als u ideeën, thema's of een specifieke aanleiding heeft met uw collectie, werking of ‘de geschiedenis’ in de hoofdrol, moet u zich reppen.

De UGent biedt acht teams van twee geschiedenisstudenten. Die worden een (academie)jaar lang begeleid door vakmensen om tot een interessante en creatieve productie van 5 à 8 minuten te komen. Interesse? Contacteer zo snel mogelijk (en voor 16 oktober) fien.danniau@ugent.be.

Bekijk in bijlage het hele programma van Schermen met geschiedenis. Als u zich geen kandidaat stelt, kunt u wel een of meerdere inhoudelijke sessies bijwonen. Nog t/m 28 november. Gratis en voor niets.

Afbeelding: Ingang van een bioscoop met een vrouw en een portier, Henri Lankhout, naar Piet van der Hem, 1921. Publiek domein via Rijksstudio

Nog tot 31 augustus kunt u zich inschrijven voor de vormingen inclusieve vacatures en aanwervingen.

Workshop inclusieve vacatures schrijven: hoe vinden geïnteresseerden de weg naar mijn organisatie?

Samen met Hands-On Inclusion organiseert FARO op 16 oktober een opleiding over het verspreiden van inclusieve vacatures. We focussen ons niet enkel op het schrijven en het verspreiden van de vacatures zelf, maar we bekijken ook waarom bepaalde initiatieven en keuzes wel of niet het gewenste effect hebben. Een inclusief geschreven vacature alleen verkoopt de organisatie niet. Continue authenticiteit, moed & transparantie doen dat wel. Samen werken we een actieplan uit om de respons te vergroten en om meer kandidaten te vinden uit groepen die nog niet goed vertegenwoordigd zijn.

Lees meer over het programma op de FARO-kalender, waar u zich ook kunt inschrijven.

Workshop inclusief aanwerven: selecteren op maat van uw organisatie

Op 26 oktober hebben Hands-On Inclusion en FARO het dan over een inclusief aanwervingsproces. Hoe spoort u hiaten op in uw selectieproces? Hoe garandeert u gelijke kansen onder de kandidaten? 

Lees meer over deze vorming op de FARO-kalender.

Ook interessant op de FARO-site:

Gezocht: kopietjes van uzelf?!

Foto: @Aspen via Nappy

Kunnen we succesvol een lockdownprocedure uitvoeren wanneer we worden geconfronteerd met externe bedreigingen voor onze bezoekers, onze medewerkers en de kunstcollectie? Dit vroegen de medewerkers van het MSK Gent zich begin dit jaar af. Wat zijn de beslissende voorwaarden voor een lockdown? Hoe communiceren we hierover met het publiek, tijdens en na de procedure? En hoe gaan we te werk om de collectie veilig te stellen tijdens de procedure?

Wesley De Smet (hoofd facilitair beheer van het museum) en Kim Covent (adviseur van de lokale Gentse politie) werkten samen aan de procedure. Ze gaven opleiding aan de personeelsleden en organiseerden op 13 juli een heuse lockdownoefening in het museum tijdens de reguliere openingsuren met bezoekers, actieve deelnemers en observators.

Voorbereiding op een lockdown in Amerika

Aangezien Europese landen zelden te maken krijgen met active shooters of gewapende indringers is het niet gebruikelijk om lockdownprocedures te ontwerpen of te oefenen – dit in tegenstelling tot onze uitgebreide ervaring met evacuaties en andere noodplannen. Onderzoek toont aan dat met name Amerikaanse scholen en universiteitscampussen heel wat meer ervaring hebben met verschillende soorten lockdowns. Daar worden kinderen en studenten gedrild in veiligheidsprocedures tegen interne of externe bedreigingen.

Lockdowns relevant in Europa? 

Het scenario van externe dreigingen is niet langer hypothetisch: tijdens protesten tegen de coronamaatregelen in de tweede helft van 2021 kwamen relschoppers herhaaldelijk wel heel dicht bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) in Brussel. Begin 2022 verzamelden duizenden demonstranten zich ook op het Museumplein in Amsterdam om te protesteren tegen de coronamaatregelen. Ook de nieuwe vormen van activisme die mikken op kunstobjecten en musea, verhogen de bezorgdheid. Het is een logische volgende stap voor museumbeveiliging om zich voor te bereiden op lockdownprocedures, de inverse beweging van een evacuatie of een 'invacuatie'.

Expertise en samenwerking met de Gentse politie in het MSK Gent

Het MSK Gent speelt al jaren, in nauwe samenwerking met o.a. de Gentse politie, een grote rol op het vlak van museumbeveiliging. Dit uitte zich onlangs nog in een actieve medewerking aan de opmaak en publicatie van barrièremodellen in de strijd tegen (kunst)criminaliteit. Maar ook in de opstart van het expertisecentrum over kunstcriminaliteit ‘G.R.A.C.E.’ waarin het MSK Gent samen zetelt met Universiteit Gent, de Belgische en Nederlandse politie, FARO, de douane, erkende veiligheidsadviesbureaus zoals Securitas en senior veiligheidsadviseur Ibrahim Bulut. 

Het MSK Gent ontwikkelde begin 2022 een lockdownprocedure op basis van volgende scenario's:

1. een externe dreiging door rellen of sociale onrust;
2. een interne dreiging door (gewapende) indringers en
3. een shelter-in-place vanwege een extern gezondheidsrisico. 

De grote lockdownoefening die het MSK Gent in samenwerking met de politie hield in de zomer van 2022 met bezoekers, museummedewerkers, vrijwilligers en lokale politie bleek zinvol en leerrijk. De resultaten hiervan op gebied van besluitvormingsparameters, communicatiestrategieën (inclusief sociale media), verzamelen van moeilijke of panikerende bezoekers, veiligstellen van de collectie en debriefing delen ze graag met het veld.

Wil u de resultaten ontvangen of stelt u graag een aantal vragen? Neem dan contact op met Kim Covent via kim.covent@police.belgium.eu of met Wesley De Smet via Wesley.DeSmet@stad.gent

Erfgoedorganisaties zijn belangrijk voor het welzijn van mensen. Op deze website en in de media kon u de voorbije maanden bijvoorbeeld lezen over hoe S.M.A.K. kunst naar ziekenhuizen brengt. In Brussel loopt dan weer een project om patiënten een museumbezoek op voorschrift te geven. Daarnaast tonen diverse piloottrajecten in Brussel en Vlaanderen ons het grote belang van de omgeving, de buurt, op het welzijn van individuen en gemeenschappen. En dan zijn er uiteraard ook nog de vele vrijwilligers die met hart en ziel werken in tal van erfgoedorganisaties.

Tijdens de voorbije Erfgoeddag-week trokken Mieke Van Doorselaer, adviseur musea bij FARO en Liesa Rutsaert, medewerker inclusie en outreach bij Huis van Alijn en Industriemuseum een hele week lang als Erfgoedklasbak naar de zorgopleidingen in BenedictusPoort en IVV Sint-Vincentius in Gent. We leerden de leerlingen hoe ze object handling, reminiscentie en storytelling met en over erfgoed kunnen toepassen in hun dagelijks werk. Sindsdien groeit de belangstelling en vraag vanuit opleidingen heel erg.

Interactief aan de slag in nieuw vormingstraject

Kunnen we vandaag nog menselijke schedels tonen? Is het verantwoord om een restauratie uit te voeren met stoffen die het milieu ernstig schaden? Houden we voldoende rekening met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen bij ons erfgoed? 

Deze vragen uit de praktijk tonen het aan: steeds vaker komen erfgoedwerkers in aanraking met ethisch lastige vraagstukken. Echte dilemma's waarop de huidige deontologische codes niet altijd een antwoord bieden. Hoe kunnen we hierover de juiste vragen stellen en met elkaar in gesprek gaan? 

FARO wil dit de komende maanden onderzoeken en zoekt nog drie deelnemers voor een verkennende bijeenkomst op 11 en 12 oktober.

Een integraal ethiekbeleid

Werken aan een ethisch verantwoorde praktijk is vaak een meersporenbeleid. Zo kan men deontologische codes verfijnen en specifieke ethische gedragscodes vastleggen. Via training kunnen organisaties preventief werken of ze kunnen juist een klokkenluidersprocedure ontwikkelen om overtredingen op het spoor te komen. Regelmatig een audit organiseren of een klachtenprocedure opstarten zijn andere mogelijkheden. Het kan bovendien een keuze zijn om een ethische commissie op te richten waarbij externe experten een uitspraak doen over een concreet vraagstuk. 

Naast een normatieve of bestraffende aanpak blijkt het ook heel belangrijk om vooral zelf over dit soort lastige kwesties te praten. In de zorg- en welzijnssector beschikken teams over een ethisch coördinator. Deze persoon is geschoold als ethisch gespreksleider en organiseert met de collega's morele beraden over concrete kwesties uit de praktijk. Het idee daarachter is dat men door dit soort gesprekken het ethisch bewustzijn van de medewerkers verhoogt. Zo leren zij vanuit die gesprekken om goede morele vragen te stellen en verschillende argumenten af te wegen. En dat zorgt er dan weer voor dat men sneller aan de bel zal trekken bij ethische twijfel.

De vraag is natuurlijk: willen erfgoedorganisaties ook inzetten op zo'n integraal ethiekbeleid? En is het voeren van interne ethische beraden daartoe het geschikte instrument? FARO bespreekt dat graag samen met u.

Tweedaagse: gespreksvormen voor interne morele beraden 

Tijdens een verkennende tweedaagse ervaren we verschillende vormen van morele beraden aan den lijve. We onderzoeken samen de voor- en nadelen en bekijken of  FARO hierop de komende jaren moet inzetten. Wat voor soort ethische gespreksleiders willen we dan opleiden? Of zijn andere sporen betere hefbomen om hierin stappen vooruit te zetten?

Een tweedaagse (11 en 12 oktober), telkens van 9.30 tot 16.30 uur, bij FARO:

• Dag 1, voormiddag: inleiding en filosofisch gesprek o.l.v. Jacqueline van Leeuwen
• Dag 1, namiddag: moreel beraad o.l.v. Julien Topal (die dilemmagesprekken modereert voor de VVSG)
• Dag 2, voormiddag: socratisch gesprek o.l.v. Kristof Van Rossem (Het Socratisch Gesprek)
• Dag 2, namiddag: gesprek 'Hoe gaan we hiermee verder? Wat heeft de sector nodig?'

Hoe kunt u deelnemen? 

FARO zoekt nog drie deelnemers uit de cultureel-erfgoedsector, gespreid over de verschillende deelsectoren. U kunt zich aanmelden door een motivatie en een concrete casus uit uw eigen praktijk te sturen aan Jacqueline van Leeuwen (jacqueline.vanleeuwen@faro.be) Voor meer informatie kunt u ook bij haar terecht. 

Kandidaturen kunnen worden ingediend tot 25 september.

Lees ook:

• Mogen er drones vliegen boven de molens van Kinderdijk? Tijd voor een moreel beraad
• Moet de schedel van Villella teruggegeven worden? Een ethische casus uit Turijn
• Hoe gaan we verantwoord om met sponsors? Ethische comités doen uitspraak
• Hoe kunnen we ethisch ontwerpen?
• Kunnen we ethische verbeelding bij bezoekers stimuleren? Een voorbeeld uit Melbourne
• Ethische uitdagingen bij hedendaags verzamelen: een toolbox

Foto: Antenna via Unsplash

Gebruikmaken van transparante video's en 3D-objecten in de ErfgoedApp was nog nooit zo eenvoudig. Recent kreeg die een aantal updates die ook u meteen kan toepassen. Tijdens een tweedaags bootcamp verneemt u er alles over én gaat u zelf ook aan de slag.

Een transparante video kan worden gebruikt om immersieve AR-inhoud te creëren. Klinkt ingewikkeld? Nochtans is het gebruik ervan in de ErfgoedApp nog nooit zo eenvoudig geweest. Deze video-tutorial toont het: u hebt enkel een video nodig die is opgenomen met een groene achtergrond. Wanneer u die video in de ErfgoedApp-manager inlaadt, hoeft u alleen nog op het vak 'Transparante video' te klikken. De manager zorgt voor de rest:

Digitale participatie: een zaak van heel het museum 

Op 11 januari 2018 gaven we de aftrap van de Collegagroep Digitale Participatie. Deze collegagroep is het vervolg op de Collegagroep Digitale Bemiddeling, die we organiseerden tussen 2013 en 2017. Met ‘participatie’ kiezen we heel bewust voor een begripsverruiming. We merkten immers dat een ‘digitale bemiddeling’ tussen museum en publiek zich niet mag of kan beperken tot de dienst of de persoon die zich met publiekszaken bezighoudt. Als de digitale bemiddeling echt wil lukken, moet je ook makkelijk aan de slag kunnen gaan met digitale collecties. En daarvoor moet je dus beroep kunnen doen op de persoon/personen verantwoordelijk voor collecties, onderzoek en/of tentoonstellingen.

Vandaar dat deze collegagroep zowel medewerkers van de bemiddeling, educatie en communicatie uitnodigt, als medewerkers die zich over de (digitale) collecties ontfermen. Idealiter nemen ook leidinggevenden deel aan de collegagroep. Het ontwikkelen van een ‘digitale strategie’ is immers een zaak van beleid en strategie! Van iedereen dus. 

Saskia Scheltjens

Na geslaagde bijeenkomsten op 11 januari 2018 bij FARO en op 29 maart 2018 in M Leuven, nodigen we u graag uit voor de volgende sessie op donderdag 22 november 2018 in het Rubenianum te Antwerpen. De keynotespreker is Saskia Scheltjens, hoofd Research Services van het Rijksmuseum te Amsterdam.

Saskia begon haar loopbaan als kunstbibliothecaresse in het toenmalige Provinciale Museum voor Moderne Kunst Oostende (PMMK), het huidige Mu.ZEE. Deze bibliotheek opende op 18 maart 2005 voor het publiek. Van 2005 tot 2008 was ze coördinator bibliotheek in de Rijksmuseum Research Library van het Rijksmuseum. Ze was verantwoordelijk voor de selectie van een nieuw bibliotheeksysteem (Koha) en de modernisering en stroomlijning van de bibliotheekadministratie en -organisatie. Vanaf 2009 werkte Saskia bij de Universiteit Gent als faculteitsbibliothecaris Letteren en Wijsbegeerte. Ze was een drijvende kracht bij de reorganisatie van de 50 bestaande vakgroep- en seminariebibliotheken tot één centrale faculteitsbibliotheek. Maar de lokroep van het Rijksmuseum klonk luid en nu werkt ze er dus opnieuw, maar dan als hoofd ‘research services’.

Be there! 

Saskia Scheltjens weet als geen ander hoe belangrijk een uitgewerkte digitale strategie op lange termijn is voor het museum. Een strategie die door de directie wordt aangemoedigd, gesteund en uitgedragen binnen de hele organisatie. Schrijf dus zeker in voor de collegagroep van 22 november. Registreer en ontdek ook de rest van het programma, door hier te klikken. 

Het Groot Onderhoud staat dit jaar trouwens volledig in het teken van participatie. Ook digitale participatie staat op het programma. Interesse? Registreer dan nog snel voor sessie 6: Yes, you c@n: participatie via sociale media, met Mar Dixon, Britse socialemedia-experte als keynotespreker! 

Foto: Mannetje met bordje 'Share'. Foto: CC0

Bent u een museum professional en wilt u uw IT-vaardigheden verbeteren? Overweegt u een baan te vinden in een museum of in de culturele sector? Bent u geïnteresseerd in cultuurmanagement, ontwerp van digitale collecties of ontwikkeling van culturele interactieve ervaring? Dan is de cursus 'Essentiële digitale vaardigheden voor museumprofessionals' misschien wel iets voor u.

Deze MOOC vorming is bedoeld om professionals, potentiële professionals, studenten, vrijwilligers en werklozen te ondersteunen bij het verbeteren van hun digitale competenties voor werk in de museumsector.

De cursus is een flexibele en op zichzelf staande vormingsreeks waarbij u maximaal 10 uur per week moet investeren. De reeks loopt 8 weken en is georganiseerd in modules. Online docenten volgen de leerlingen op en assisteren waar nodig. Eenmaal ingeschreven, hebt u toegang tot alle video's, quizzen en opdrachten. De cursus is zo ontworpen dat er interactie mogelijk is tussen studenten. 

De cursus is gratis en voor iedereen toegankelijk. Engels vormt de hoofdtaal van het trainingsmateriaal. U kan inschrijven tot 29 september via dit formulier. De MOOC start in oktober en er zijn maximaal 1000 plaatsen. Als u de MOOC succesvol doorloopt dan kan u nadien 4 bijkomende opleidingen volgen van 6 maanden in volgende domeinen:

• Digital Strategy Manager
• Digital Collections Curator 
• Digital Interactive Experience Developer
• Online Community Manager

Na het vervolledigen van deze extra opleiding is er de mogelijkheid om in 25 musea in Europa een werkstage te volgen.

Recent kende minister Gatz aan tien musea en expertisecentra een subsidie toe voor pilootprojecten over waardering van cultureel erfgoed. Waarderen vormt immers de basis voor een duurzame cultureel-erfgoedwerking. FARO helpt vanaf dit najaar zowel beginners als experts op weg door vorming en een toolbox waarin bestaande handleidingen en praktijkvoorbeelden worden verzameld.

Toolbox waardering

Ondertussen is er achter de schermen hard gewerkt aan een toolbox met basisinformatie over waardering. In deze toolbox zal u recensies van bestaande handleidingen en praktijkvoorbeelden terugvinden. Deze recensies helpen u op weg bij het kiezen van de juiste handleiding in functie van de aanleiding/vraagstelling, de aard van het erfgoed, het volume, de beschikbare tijd/middelen en de registratiegraad. Wie op zoek is naar invuldocumenten, zal er sjablonen terugvinden in functie van de aanleiding van de waardering.

Ook bundelen we basisinformatie over het opzetten van participatieve trajecten en communicatieve acties rond waardering. Eveneens bouwen we aan een luikje over veelgestelde vragen. Vanaf het najaar kunt u een pilootversie van deze toolbox raadplegen.

Met vragen over de toolbox kunt u terecht bij Anne-Cathérine Olbrechts.

Vorming waardering

Dit najaar lanceert FARO een concreet vormingsaanbod over waardering. Voor de absolute beginners zullen er starterscursussen zijn die op enkele dagen de basis bijbrengen. Daarnaast organiseren we elke zes weken thematische sessies over deelaspecten van waardering. We nodigen ervaren rotten uit om een antwoord te geven op concrete vragen die in de praktijk spelen, zoals hoe je omgaat met de economische waarde van objecten, hoe je mensen overtuigt om aan participatieve sessies deel te nemen (what’s in it for them?), of hoe je een tegenstem een plaats geeft in het traject.

Dit zijn maar enkele voorbeelden, de concrete thema’s worden in de loop van het jaar bepaald door een collegagroep van pilootprojecten waardering. Deze voormiddagsessies zullen voor iedereen openstaan. In de namiddag brengen we de pilootprojecten apart samen voor een verdere verdieping en zorgen we ervoor dat ze ervaringen delen zodat we de toolbox verder kunnen aanvullen.

Hebt u vragen over de vorming, stel ze dan aan Jacqueline van Leeuwen.

Uit het leven gegrepen: toen we tijdens de receptie na het Groot Onderhoud reacties sprokkelden, gebeurde er iets vreemd. Op mijn vraag: “Wel, wat vond je van deze dag?”, antwoordde degene aan wie ik de vraag stelde: “Ha, heel interessant, heb veel bijgeleerd, enz. enz.” Waarop ik weer: “Blij dat te horen. Zou je dat ook voor de camera willen zeggen?” Toen ik dat vroeg, sloeg de schrik mijn gesprekspartner om het hart. Niet bij één deelnemer, maar bij verschillende. Heel wat mensen kregen (en krijgen) klamme handen als ze iets voor een camera moeten zeggen. En daar willen we iets aan doen.

Hoe? Door een gepaste training te organiseren. Want de media spelen een cruciale rol in de beeldvorming over uw museum, archief, erfgoedbibliotheek of andere erfgoedorganisatie. Hetgeen u zegt, is daarbij – uiteraard – enorm belangrijk. Maar dat geldt ook voor hoe u die boodschap overbrengt. Dat kunt u leren, zelfs als u in zweten uitbreekt bij de gedachte aan een camera.

Op woensdag 8 februari 2017 hernemen we de training 'Drie, twee, een … Camera loopt!' Meer info vindt u elders op deze website. Op die pagina kunt u zich ook inschrijven.