Silica gel crystal close up. Wikimedia Commons, CC BY 4.0

Silicagels

Silicagels zijn vaste, amorfe silicaatkorrels die vocht uit de lucht kunnen absorberen en vrijgeven. Met andere woorden: ze reguleren op een passieve manier het binnenklimaat.

Een kort overzicht van de diverse eigenschappen per type silicagel:

Overzichtstabel silicagel, © FARO

De namen van de silicagels kunnen variëren naargelang de leverancier waarbij u bestelt. Een overzicht:

  • Silica gel E: Silica gel type A; normal (type 1) Silica gel; RD Silica gel (Regular Density)
  • ProSorb: Pelsorb; Airsorb

Andere vochtregulerende materialen

Overzichtstabel, © FARO

De namen van de vochtregulerende materialen kunnen variëren naargelang de leverancier waarbij u bestelt. Een overzicht:

  • Zeolith: Molecular Sieves 4A

Toepassingen

Samples bewaard in een stolp (luchtledig getrokken - silicagel) – los bulkmateriaal. Hannes Grobe/AWI via Wikimedia commons, CC BY 3.0
Bewaren in dozen – los bulkmateriaal in PE-zakjes, © FARO
Onderzijde vitrine – zakjes, © David Thickett, English Heritage
Achterwand vitrine – cassettes, © David Thickett, English Heritage

Afhankelijk van de gewenste toepassing kunt u diverse maten en vormen kiezen. De meest gebruikte vormen zijn de cassettes en het los bulkmateriaal dat u dan bv. in polyethyleenzakjes doet. Producten van verschillende leveranciers kunnen licht verschillende afmetingen hebben. Bekijk altijd goed wat u precies nodig hebt, vooraleer u iets bestelt.

De vochtopname: welk materiaal kiest u best?

Niet elk vochtabsorberend materiaal werkt even efficiënt bij een bepaalde relatieve
luchtvochtigheid. Bekijk de rij ‘RV bereik’ in de tabellen met materiaal-technische eigenschappen.

De absorptiecapaciteit wordt uitgedrukt in de Mh-waarde. Indien de absorptiecapaciteit hoger is, is minder vochtabsorberend materiaal nodig om hetzelfde absorberend effect te bereiken als bij een vochtabsorberend materiaal met een lagere Mh-waarde. Een Mh-waarde van 4.0 of hoger geeft een efficiënte buffercapaciteit aan.

De absorptiecapaciteit (waterabsorptie t.o.v. gewicht) wordt mee bepaald door de temperatuur. Bij 10°C lager ligt de conditionering van de cassettes ongeveer 1,5% RV lager; bij 10°C warmer ongeveer 1,5% RV hoger.

  • Gemengde collecties: ProSorb wordt in het algemeen het meest gebruikt, omdat die de grootste absorptiecapaciteit heeft tussen 30% en 60% RV, de grenswaarden waarbinnen we de meeste erfgoedobjecten bewaren.

    Als de RV lager is dan 40%, dan is Silicagel E een goedkopere optie. Aangezien de absorptiecapaciteit bij Silicagel E in dit bereik lager is, gebruikt u hiervan best tweemaal zoveel korrels t.o.v. Prosorb.
     
  • Archeologische metalen: Silicagel E wordt het meest gebruikt bij archeologische metalen, omdat metalen best droog worden bewaard met een bovengrens rond 30% RV. Silicagel E is perfect als u de vondsten geconditioneerd wil bewaren tussen 15% - 35% RV.

    Een goedkoper alternatief zijn droogzakjes uit natuurlijke klei. Het nadeel is wel dat u ze niet kan conditioneren tot een specifieke RV. Maar aangezien archeologische metalen (zeker ijzer) best zo droog mogelijk worden bewaard, is dit geen probleem. Het voordeel is ook dat deze honderden jaren kunnen meegaan, stofvrij zijn en eenvoudig te regenereren zijn.
     
  • Bij weinig ruimte: Propadyn is een nieuw materiaal met een zeer hoge absorptiecapaciteit. Het is biologisch afbreekbaar en dus ecologisch duurzaam. De samenstelling is niet geheel bekend. Het is best duur, maar kan een oplossing zijn indien u weinig ruimte heeft (denk bv. bij transport).