Water
Het uitlopen van kleuren, zoutuitbloei, blaasvorming van een verflaag, een zwamaantasting, de corrosie van metaal, een golving in perkament en papier: water veroorzaakt veel vormen van schade die vaak ernstig en onherstelbaar zijn.
Door rechtstreeks contact met water loopt erfgoed andere schade op dan bij een verhoogde relatieve vochtigheid (indirecte schade). Vaak komen een verhoogde relatieve vochtigheid en directe waterschade wel samen voor. Hier behandelen we alleen de schade door het rechtstreekse contact met water, bijvoorbeeld door een waterlek, door condensatie of capillair optrekkend grondvocht.
Oorzaken van water
De oorzaak van wateroverlast en het 'pad' waarlangs water het erfgoed bereikt, kunnen zeer verschillend zijn:
Schade door water
Een groot deel van de materialen waaruit cultureel erfgoed bestaat zijn heel gevoelig voor contact met water en kunnen ernstig worden beschadigd door kort contact, terwijl andere die een langere tijd in contact staan met water bijna niet beschadigd raken. Dit wordt nog complexer wanneer de objecten bestaan uit verschillende materialen.
De gevoeligheid voor water kan hoger worden naarmate het object al is aangetast. Zo zal zuur papier meer water opnemen, wat resulteert in meer geprononceerde vlekken.
Geïntegreerde preventie en bestrijding van water
Door de klimaatverandering is dit risico enorm toegenomen: er is meer kans op hevige stortregens, overstroming van rivieren, waterbekkens en riolen en de getijden kunnen heviger zijn. Incidenten met wateroverlast komen steeds vaker voor. Het risico op schimmelgroei is altijd groot. Nochtans is waterschade in veel gevallen eenvoudig te voorkomen, op voorwaarde dat u de juiste bouwkundige maatregelen neemt.
Beveiliging tegen water steunt op drie pijlers:
- de eigenschappen van de bouwschil,
- de installaties,
- de organisatorische maatregelen.
Het beheersen van waterschade gebeurt voornamelijk op het niveau van het gebouw (zowel in een nieuwbouw als in een bestaand gebouw met aandachtspunten) en de organisatie van het personeel dat het gebouw in het oog moet houden (bv. hemelwaterafvoer onderhouden en controleren) en dat snel en goed moet reageren op waterschade.
U vindt uitgebreide informatie over de bouwkundige en technische maatregelen op de pagina 'Infrastructurele beveiliging tegen water'. De organisatorische maatregelen komen aan bod in het hoofdstuk 'Calamiteitenplan' en meer bepaald op de pagina 'Organisatorische maatregelen tegen water'.
FARO maakte een Vlaamse versie van de Waterposter, die u in vijf stappen helpt om waterbewust te worden en de nodige maatregelen overzichtelijk bundelt:
- Ga na wat de kans is op blootstelling aan overstroming of extreme neerslag op uw locatie.
- Ga na hoe goed u al beschermd bent en neem extra maatregelen waar nodig.
- Wanneer een overstroming of hevige stortregen dreigt, neem dan de nodige voorbereidende stappen.
- Wanneer het water binnenkomt, volg dan de procedures in het calamiteitenplan.
- Neem stappen voor het herstel van de objecten die toch nat geworden zijn.
