Hoe erfgoed inzetten in zorg? Leren door doen

Object handling in het Huis van Alijn © Michiel Devijver

Erfgoedorganisaties zijn belangrijk voor het welzijn van mensen. Op deze website en in de media kon u de voorbije maanden bijvoorbeeld lezen over hoe S.M.A.K. kunst naar ziekenhuizen brengt. In Brussel loopt dan weer een project om patiënten een museumbezoek op voorschrift te geven. Daarnaast tonen diverse piloottrajecten in Brussel en Vlaanderen ons het grote belang van de omgeving, de buurt, op het welzijn van individuen en gemeenschappen. En dan zijn er uiteraard ook nog de vele vrijwilligers die met hart en ziel werken in tal van erfgoedorganisaties.

Tijdens de voorbije Erfgoeddag-week trokken Mieke Van Doorselaer, adviseur musea bij FARO en Liesa Rutsaert, medewerker inclusie en outreach bij Huis van Alijn en Industriemuseum een hele week lang als Erfgoedklasbak naar de zorgopleidingen in BenedictusPoort en IVV Sint-Vincentius in Gent. We leerden de leerlingen hoe ze object handling, reminiscentie en storytelling met en over erfgoed kunnen toepassen in hun dagelijks werk. Sindsdien groeit de belangstelling en vraag vanuit opleidingen heel erg.

Interactief aan de slag in nieuw vormingstraject

Impact meten © Huis van Alijn

Maar ook in de erfgoedsector merken we een groeiende nood aan training in erfgoedmethodieken die gebruikt kunnen worden bij personen met specifieke zorgnoden. De lijst met mogelijke methodieken wordt langer, persoonsgerichte zorg aanbieden wordt complexer. Het gaat niet alleen om woonzorgcentra, maar ook om thuiszorg, dienstencentra, dagverzorgingscentra, psychiatrische zorg, ziekenzorg … En bezitten we als erfgoedmedewerker wel de nodige vaardigheden? We zijn tenslotte geen therapeuten.

Daarom organiseren we dit najaar en volgend voorjaar een vormingstraject van vijf interactieve workshops. Gedurende vijf voormiddagsessies laten we u methodieken als object handling, reminiscentie, storytelling, maken/doen actief toepassen. U leert daadwerkelijk hoe u daarmee activiteiten in een zorgcontext kunt begeleiden. Uiteraard kaderen we dit in de gehele werking van uw organisatie.

We hopen zo deze expertise te borgen en nieuwe lesgevers te werven. Kriebelt het om deel te nemen? Of bent u gewoon nieuwsgierig? Kijk dan zeker naar het programma en schrijf u meteen in!

Nog meer leren

Erfgoed en dementie. Hoe creëert u een aanbod voor personen met dementie en hun mantelzorgers?

Zelf kunst maken © Expertisecentrum Dementie Vlaanderen

FARO vestigde de laatste jaren al vaker de aandacht op dementie (zie bv. deze publicatie). Niet alleen omwille van het maatschappelijke belang van het thema, maar ook omdat erfgoed voor veel mensen met dementie een grote rol kan spelen in hun kwaliteit van leven. Het geheugen voor recente herinneringen vervaagt dan wel snel, maar herinneringen aan de kindertijd en jongvolwassenheid staan bij velen in het geheugen gegrift.

Een visuele, auditieve of olfactorische prikkel kan hen delen van hun jeugd opnieuw laten beleven en heel wat herinneringen naar boven halen. Herinneringen delen, samen herinneringen ophalen, erfgoed verkennen … is voor sommige mantelzorgers dan ook een sleutel tot betekenisvol contact. Een contact dat niet noodzakelijk met woorden verloopt. Ook stille genieters en mensen met gevorderde dementie vinden in kunst en cultuur vaak iets dat hen raakt en verbindt.

Een museumbezoek, een herinneringbox, een reizende tentoonstelling, een audiobeleving, zelf kunst maken … de afgelopen jaren steeg het aanbod vanuit de erfgoedsector, vaak in samenwerking met de zorgsector, ongelofelijk. Een toegankelijk aanbod creëren, verlaagt de drempel voor maatschappelijke participatie van kwetsbare doelgroepen. Veel van deze initiatieven vertrekken bovendien vanuit de inclusiegedachte, waardoor ze toegankelijk zijn voor een breed publiek, zonder te stigmatiseren.

Wilt u ontdekken hoe u als cultureel-erfgoedorganisatie zelf een aanbod kunt ontwikkelen voor personen met dementie? Volg dan de workshop Erfgoed en dementie op 29 november 2022 bij FARO. Inschrijven kan hier.

Culture & Mental Health 2 | Internationale Conferentie

Culture & Mental Health 2

Op donderdag 24 en vrijdag 25 november 2022 organiseren Museum Dr. Guislain en Iedereen Leest de internationale conferentie Culture & Mental Health 2 in Gent. Met deze conferentie willen beide organisaties een bijdrage leveren aan de kennis en het debat over het belang van culturele activiteiten die gericht zijn op het verbeteren van het welzijn van mensen met psychische problemen of mensen in een kwetsbare situatie. Veel aandacht zal gaan naar groene zorg. Meer informatie vindt u in de FARO-kalender.

Dialoogdag ‘Dieper graven in het geheugen’

© Margot Logier

Op donderdag 20 oktober 2022 ronden de erfgoedcellen Brugge en TERF het project Dieper graven in het geheugen af met een dialoogdag. In de voormiddag is er een plenair deel met een terug- en vooruitblik. In de namiddag zijn er sessies met inspirerende activiteiten voor personen met dementie. Alle geïnteresseerden uit de zorg- en erfgoedsector zijn welkom in het Wijkcentrum Xaverianen en WZC Regina Coeli in Brugge. Begin september komt het definitieve programma online en starten de inschrijvingen.

Meer lezen

Foto: Object handling in het Huis van Alijn © Michiel Devijver // Impact meten © Huis van Alijn // Zelf kunst maken © Expertisecentrum Dementie Vlaanderen // Logo Culture & Mental Health 2 // © Margot Logier

Mieke Van Doorselaer