Hoe maakt u uw organisatie meerstemmiger?
Meerstemmigheid betekent dat een (erfgoed)organisatie in alle aspecten van haar werking aandacht heeft voor verschillende perspectieven en machtsverhoudingen, bv. in verband met gender, leeftijd, huidskleur, socio-economische context, enzovoort. Organisaties worden daarbij geconfronteerd met de uitdaging een inclusieve werking te ontwikkelen.
Een meerstemmige aanpak heeft bijgevolg aandacht voor verschillende invalshoeken, noden en behoeften van belanghebbenden en zorgt ervoor dat mensen worden aangesproken op hun complexe identiteit. Die is breder dan één deelfacet en overstijgt stereotypen. Een meerstemmige aanpak is meteen ook een ethische aanpak. Is men zich bewust van onbewuste vooroordelen? Is het taalgebruik mogelijk kwetsend? Krijgen alle talenten gelijke kansen? En worden verdrongen/vergeten/beladen geschiedenissen besproken?
In dit dossier geven we u vooral tools en methodieken mee om het gesprek aan te gaan in uw organisatie. Want een aanpak rond meerstemmigheid ontwikkelt u niet alleen, maar wel als team. Verwacht u dan ook aan praktische instrumenten waarmee u in teamverband aan de slag kunt. Wilt u meer theorie? Dan verwijzen we u graag door naar de leestips die aan het einde van elk hoofdstuk opgenomen zijn.
Dit dossier bestaat uit vier delen, elk met een eigen focus:
- Het eerste en tweede luik gaan respectievelijk over individuele en collectieve blinde vlekken en referentiekaders die ervoor zorgen dat we andere stemmen vaak ongewild niet horen. Hoe beperkt is ons eigen referentiekader? Wat valt er buiten ons gehoorveld? En vooral: hoe worden we ons daar meer bewust van? In deze delen gaan we aan de slag met bewustwording en gedrag.
- Deel drie handelt over luisteren. Eens we de andere stemmen kunnen horen, hoe luisteren we er dan echt goed naar? Hoe zorgen we ervoor dat die andere stemmen echt kunnen wegen en niet snel weer onder de tafel verdwijnen? Dat we niet heel snel de andere stem invullen of ombuigen zodat ze in ons kraam past? In dit deel gaan we dieper in op zowel luisteren als vaardigheid als het stellen van goede vragen.
- In het vierde onderdeel van dit dossier buigen we ons over de vraag hoe we deze stemmen dan structureel een plaats kunnen geven in onze organisatie en ons taalgebruik.
Dit dossier kwam tot stand in samenwerking met collega's Katrijn D'hamers en Jacqueline van Leeuwen, en met de gewaardeerde medewerking van het Industriemuseum, Openluchtmuseum Bokrijk, Stadsmuseum Lier en het STAM.