Het museum als een plek waar mensen kunnen bijtanken, waar mensen kunnen bekomen, en zelfs flink kunnen opknappen. Het kan wel zijn dat u en ik al langer wisten van de herbronnende kwaliteiten van het betere kunstmuseum of -huis. Het goede nieuws is dat nu ook de medische wereld hier stilaan van overtuigd geraakt.

Getuige het mooie initiatief IN/FINITY, een samenwerking tussen onder meer prof. Wim Distelmans (VUB) en Topaz – een palliatief dagcentrum – en de KMSKB. Maar ook het M HKA werkt al geruime tijd samen met prof. Sebastiaan Engelborghs (UA) voor een programma voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Met Museum Dirk De Wachter onderstreepte Museum Dr. Guislain voorbije zomer eveneens de link tussen kunst en mentaal welbevinden. En ook in de ziekenhuisomgevingen zien we steeds meer … kunst.

Kunst krijgt in deze en andere praktijken bijna (of zo goed als helemaal) de status van ‘medicijn’ en ‘therapie’. Jeffry Smith verwoordt het in The Museum Effect (2014) als volgt: “kijken naar kunst is als kijken in een spiegel”. Het komt erop neer dat het kunstwerk altijd een uitnodiging is om te reflecteren over jezelf, over wie we zijn als mens, over belangrijke zaken in het leven, over verleden en toekomst … Het kunstwerk helpt om herinneringen op te halen, om te hopen en te dromen. Denken we voort op deze opvatting van Smith, dan komen we al snel uit bij zaken als spiritualiteit, bezinning en zingeving. Of bij datgene waaraan we als mens het allermeeste nood hebben? (*)

Tijdens de conferentie De helende kracht van kunst op 20 juni 2017 geven de KMSKB een forum aan diverse en exquise stemmen uit het kunst-, museale en medische veld die allemaal overtuigd zijn van de werking van kunst als bruisend medicijn. Kunst in de zorgcontext betekent voor hen niet gewoon maar een welkome afleiding of bezigheid voor mensen die meer of mindere zorgen nodig hebben. Integendeel, allemaal beschouwen ze kunst als een uitdaging of kans: om toch een keer boven zichzelf uit te stijgen, om rust of hoop te vinden, om anderen wezenlijk te ontmoeten …

FARO brengt graag verslag uit van deze conferentie – houd onze website in de gaten. Zo bouwen we verder aan de kennisdeling rond het thema erfgoed, zorg en welzijn en zetten zo meer dan graag praktijkvoorbeelden uit het erfgoedveld in de kijker.

Zie ook volgende publicaties:

• Het museum van het gevoel
• Erfgoed en dementie
• Take care
• Museums and communities
• Erfgoedcollecties, gezondheid en welzijn
• faro | tijdschrift over cultureel erfgoed: themanummer zorg

(*) We verwijzen naar deze ideeën van Smith in Het museum van het gevoel. Musea op de huid van de samenleving (2016): J.K. Smith (2014). The Museum Effect. How Museums, Libraries, and Cultural Institutions Educate and Civilize Society. Lanham, Rowman & Littlefield, pp.87-89.

Foto: Old Masters Museum (c) KMSKB