De belangrijkste taak van een lokale erfgoedraad bestaat erin om adviezen te formuleren. De meeste erfgoedraden brengen advies uit op vraag van het gemeentebestuur. Hoe komt u uit eigen beweging tot een goed advies? Enkele tips.

Thema’s opsporen

• Organiseer zelf een inspraakmoment om thema’s te detecteren. U kunt hiervoor samenwerken met de cultuurraad en andere adviesraden.
  • Lanceer samen een open oproep naar de verenigingen of eventueel de bevolking, met de vraag: 'Welke vraag hebt u voor de gemeentebestuur?'. Of: 'Waarvan ligt u wakker?'
  • Cluster alle antwoorden, trek er rode draden uit en hou hierover een groepsdiscussie: van welke zaken liggen meerdere verenigingen of groepen wakker? En kan een gemeentebestuur hieraan verhelpen?
  • Via zo’n brede discussie verzamelt u inspiratie en argumenten voor ongetwijfeld meerdere adviezen. Zo komt u meteen tot een adviesagenda voor het volgende werkjaar. 
• Maak er een gewoonte van om aan het einde van elk jaar de bevoegde schepen uit te nodigen voor een toelichting. Wat is de stand van zaken van de geplande cultuur- en erfgoedprojecten? En welke projecten zitten nog in de pijplijn? Zo’n overzicht biedt extra inspiratie voor nieuwe ideeën of adviezen.
• Kijk over het muurtje. Over welke thema’s hebben erfgoedraden uit naburige gemeenten advies uitgebracht?

Een goede timing

• Ga na in welke fase de besluitvorming zich bevindt. Zoekt het gemeentebestuur nog naar mogelijke oplossingen? Dan kunt u zelf verschillende voorstellen aanreiken. Stelt u daarentegen vast dat het gemeentebestuur al een principebeslissing heeft genomen en één spoor verder uitwerkt, dan is de ruimte voor advies veel kleiner. Wijs op enkele aandachtspunten of zaken die het gemeentebestuur over het hoofd dreigt te zien.
• Houd er rekening mee dat gemeentebesturen doorgaans in september-oktober hun begroting opmaken voor het komende jaar. Belangrijke adviezen (bv. over thema’s met een financiële impact) formuleert u best nog voor de zomervakantie. Zo is er voor de bevoegde schepen en diensten voldoende tijd om de voorstellen te bespreken, te verwerken en op te nemen in de begrotingsvoorstellen.

Het advies formuleren

• Klaag niet enkel aan. Stel u constructief op en formuleer mogelijke oplossingen.
• Voorgeschiedenis: heeft de erfgoedraad in een memorandum of een eerder advies al een standpunt ingenomen over de kwestie? Verwijs dan naar deze documenten. U kunt natuurlijk afwijken van eerdere standpunten, maar beargumenteer dan wel waarom.
• Sluit aan bij wat het gemeentebestuur belangrijk vindt. Een vertrekpunt is het gemeentelijk meerjarenplan. Dit plan, dat u terugvindt op de gemeentelijke website, bevat de grote lijnen en doelstellingen waar de gemeente aan wil werken. Staat er in dit plan een doelstelling of actie over erfgoed ingeschreven? Dan is dit een aanknopingspunt voor uw advies.
• Benadruk dat het gaat om een collectief probleem dat de hele lokale gemeenschap aanbelangt. Voor het gemeentebestuur kan het lastig zijn om bijvoorbeeld één erfgoedorganisatie te bevoordelen, want allicht staan ook de plaatselijke harmonie, de toneelvereniging en de voetbalclub klaar met een verlanglijstje voor het gemeentebestuur.
• U kunt meerdere scenario’s uitwerken bij complexe vraagstukken. Zo geeft u aan dat u de kwestie vanuit verschillende invalshoeken hebt bestudeerd. Benoem daarbij welk scenario de voorkeur wegdraagt van de erfgoedraad en beargumenteer waarom.
• Formuleer het advies als een advies. Sommige erfgoedraden zijn net te ijverig en stellen het advies zo op dat het wel een beslissing lijkt. Een advies kan echter nooit een beslissing vervangen. Die moet steeds genomen worden door het gemeentebestuur.

Evaluatie

• Denk na over de werkwijze en het resultaat van het geformuleerde advies. Verliep het adviseren vlot en efficiënt? Is het doel bereikt? Waarom wel of niet? Stuur bij waar nodig en wees kritisch tegenover uw eigen werking.