De publieks- en educatieve programma's van musea in Vlaanderen en Brussel zijn in volle evolutie. Om deze dynamiek extra kracht bij te zetten namen KMSKA, Stad Antwerpen en FARO het initiatief een bezoek te brengen aan negen toonaangevende musea in New York die er elk in slagen om educatie en publieksparticipatie optimaal in hun werking te integreren. Het wordt leren vanop de eerste rij. Een rij die vandaag begon bij MoMA.

We worden aan de aparte ingang van de dienst educatie van MoMA ontvangen door Marta Dansie en Laurel Humble, initiatiefneemster van 'Meet me at MoMA'. 'Meet me at MoMA' is een specifiek programma voor personen met dementie en hun mantelzorgers. Dit programma inspireert ondertussen tal van musea over de hele wereld. Met als uitgangspunt de 'Visual Thinking Strategy' (Wat zie je? Wat voel je? Waar doet het kunstwerk je aan denken? Hoe link je het met je eigen leven?) zoekt de gids voortdurend naar interactie met personen met dementie en hun mantelzorgers. Het uitgangspunt van de activiteit is altijd het stimuleren van de connectie tussen het kunstwerk,de personen met  dementie, de mantelzorgers, de gids, het museum ... in alle mogelijke richtingen.

Vanaf 2006 richt 'Meet me at MoMA' zich op mensen met dementie die (nog) thuis wonen. Toen het museum destijds voor de allereerste keer promotie voerde voor deze activiteit, reageerden slechts 25 (van de aangeschreven 100.000) personen op de uitnodiging. Maar het succes groeide snel door mond-tot-mondreclame. In de beginperiode lag de focus van het museum op de (kunst)beleving van de persoon met dementie. Maar de mantelzorger won al snel aan belang in het geheel van de activiteit. De gids stelt nu de relatie tussen de persoon met dementie en de mantelzorgers, en tussen de verschillende deelnemers centraal. Er ontstaat een gezamenlijke beleving. Zij vormen een 'community' met kunst als gemeenschappelijke interesse.

De gids besteedt ontzettend veel aandacht aan het sociale aspect van de activiteit, en daarin zit misschien wel het grootste verschil met andere activiteiten met andere (doel)groepen. Deze groepsdynamiek zorgt er ondertussen voor dat er per maand ongeveer 80 personen deelnemen aan het programma. Voor de gids zijn luistervaardigheden en alertheid van groot belang. Deze 'hyperalert state' is bepalend voor het succes van de activiteit: het gesprek moet immers vlot op gang kunnen raken; de gids moet de interactie op het moment zelf kunnen grijpen. 

Aan het einde van onze kennismaking met het MoMA krijgen we nog een primeur mee: het MoMA is volop bezig met de ontwikkeling van 'Prime Time', een kunstinitiatie gericht op alle ouderen. Het programma zal zich baseren op de methodieken ontwikkeld voor Meet me at MoMA.

Lees hier alles over 'Meet me at MoMA'.

Peter Aerts (SMAK)
Piet Van Hecke (M HKA)

Meer weten over de reis naar New York? Herbeluister dit fragment, uitgezonden in het ochtendprogramma van Radio 2 Oost-Vlaanderen. Volg de  avonturen van de achttien museummedewerkers in New York op de voet via de FARO-website!