Bevolkingsonderzoek
Vlamingen en het verleden
Hoe zit het met de interesse van de Vlamingen voor het verleden? En in welke mate vertaalt deze interesse zich in een actieve erfgoeddeelname? Wat vindt de Vlaming van erfgoedinstellingen als musea, archieven en erfgoedbibliotheken? En welke rol schrijven ze de overheid toe in het in stand houden van het verleden?
Bovendien hadden we aandacht voor diverse vormen van deelname: van eerder receptieve vormen van deelname (het bekijken, beluisteren of bezoeken) tot meer actieve vormen (het zelf bestuderen, maken of doen). Daarnaast legden we de deelnemers aan het onderzoek stellingen voor waarmee we peilden naar hun houding ten opzichte van erfgoedinstellingen en de rol van de Vlaamse overheid met betrekking tot het bewaren, vrijwaren en ter beschikking stellen van ons cultureel erfgoed.
De data uit de bevraging stelden ons in staat om een breed beeld te schetsen van hoe Vlamingen ouder dan 18 denken over, zich interesseren in en deelnemen aan diverse vormen van verledenheid en de wijze waarop deze geopenbaard en/of verspreid worden.
Daarnaast stelden ze ons in staat om vijf verschillende erfgoedprofielen te onderscheiden in Vlaanderen. Deze levensstijlgerichte profielen variëren naargelang de centraliteit van verschillende vormen van erfgoed en erfgoedbeleving in het leven van de respondenten. Voor sommige mensen speelt het verleden en wat daarvan overblijft nauwelijks een rol in hun leven, terwijl het voor anderen net wel belangrijk is. In het onderzoek leggen we de link tussen de onderscheiden profielen en verschillen in leeftijd, geslacht, opleiding en woonplaats.
Ander onderzoek
Het onderzoek ‘Vlamingen en het verleden’ dateert alweer van tien jaar geleden. En ook al kunnen we aannemen dat het gros van de cijfers van een decennium geleden wellicht niet spectaculair veranderd zal zijn, toch bent u misschien op zoek naar meer recent cijfermateriaal over erfgoedinteresse en -deelname in Vlaanderen.
SCV-survey
Een eerste bron waar u uw licht kunt gaan opsteken zijn de gegevens uit de SCV-survey. Dit jaarlijkse, door de Vlaamse overheid opgezette onderzoek naar de sociaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen liep van 1996 tot en met 2018 (een opvolger van de SCV-survey is in de maak). Het omvatte steevast een aantal vragen over de cultuurparticipatie van Vlamingen van 18 jaar en ouder. Ook cultureel erfgoed kwam dus in beeld, zij het heel wat minder gedetailleerd dan in het FARO-onderzoek ‘Vlamingen en het verleden’. Via een online data-applicatie kunt u grasduinen in de cijferreeksen die de periode 2011-2018 omspannen (kies hierbij voor ‘Cultureel erfgoed’ onder het hoofdthema ‘cultuur- en sportparticipatie’).
Participatiesurveys
Ook het Kenniscentrum Cultuur- en Mediaparticipatie stelt een online-applicatie voor waarmee u de cijferreeksen uit de vijfjaarlijkse participatiesurveys (PaS) diepgaand kunt verkennen (zie o.a. ‘tendensen’ naast de data uit 2009 en 2014). In tegenstelling tot de SCV-survey peilt de PaS meer alomvattend naar de vrijetijdsparticipatie van de Vlamingen van 15 jaar en ouder. Maar ook hier wordt weer vertrokken vanuit een eerder beperkte invulling van het erfgoedbegrip.
Naast de online te raadplegen cijferreeksen willen we ook een lans breken voor de meer diepgaande analyses die de onderzoekers van het Kenniscentrum uitvoeren op de data. Deze analyses verschenen in de publicaties die aan de verschillende golven van de PaS gekoppeld worden. Deze publicaties zijn te raadplegen in de FARO-bibliotheek.
Draagvlakonderzoek onroerend erfgoed
Ten slotte willen we ook nog wijzen op het 'Draagvlakonderzoek onroerend erfgoed' dat onze collega’s van het agentschap Onroerend erfgoed in 2018/2019 uitvoerden. Alhoewel de focus – de naam zegt het zelf al – hierbij voornamelijk ligt op onroerend erfgoed, zijn de resultaten ook relevant voor eenieder die met cultureel erfgoed bezig is. Waar vergelijking mogelijk is liggen de bevindingen trouwens grotendeels in lijn met deze uit ons eigen bevolkingsonderzoek.
