Iedereen heeft de mond vol van mindfulness, zo lijkt het wel. Maar waar staat het eigenlijk voor? Waarom zouden we er iets mee doen? En vooral ook, wat kunnen we ermee in een erfgoedcontext? FARO zet samen met partners KMSKA, FOMU, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Museum Dr. Guislain en het Middelheimmuseum een vormingsreeks op.

Wat is mindfulness?

Mindfulness staat voor een kwaliteit van aandacht, een manier van omgaan met wat zich aandient. Het vraagt om in het hier en nu de aandacht te concentreren, gebruikmakend van alle zintuigen. We houden even op met wat we aan het doen waren en kijken met een milde open aandacht naar wat er is. Na een tijdje glijdt de geest echter af, naar dagdromen, to-do-lijstjes of zorgen. Mindfulness helpt ons om dit op te merken en de geest terug te brengen, op een zachte manier. Expert Jon Kabat-Zinn introduceerde mindfulness als een manier om mensen te helpen controle te krijgen over hun welzijn. De technieken zijn verweven met boeddhistische meditatietradities, maar mindfulness zelf is niet boeddhistisch.

Waarom mindfulness?

Mindfulness biedt de mogelijkheid om even stil te staan in het leven, te midden van alle drukte. De techniek heeft zijn verdienste om stress aan te pakken, of mensen te helpen zich een weg te slaan door onvoorziene en ongewenste gebeurtenissen. Kleine 'mindful' ingrepen hebben al bewezen om de stress en onrust te verminderen. Op de bus of trein met je zintuigen nota nemen van wat rondom gebeurt. Of even opgaan in de omgeving vooraleer je weer op je gsm te storten. Door zintuiglijk even stil te staan bij gedachten, ervaar je dat ze vergankelijk zijn, ook de negatieve. En dat vormt de basis voor een goede mentale gezondheid. Je hoeft echter niet ziek te zijn om van mindfulness te profiteren. De techniek helpt immers ook om te gaan met de stress van alledag.

Wat doet mindfulness?

Studies van onder andere Oxford University hebben aangetoond dat mindfulness gemoedsveranderingen op lange termijn tot stand brengt, net als gevoelens van geluk en welzijn, en effectief blijkt in het voorkomen van depressies. Neurowetenschappers hebben bovendien veranderingen in het brein aangetoond bij mensen die mindfulness beoefenen. MRI-scans hebben dan weer aangetoond dat na een mindfulnessmediatie van 8 weken de amygdala (betrokken bij emoties als angst en vluchten of agressie) verkleint. Tegelijk bleek dat de grijze materie in de hippocampus (centrum voor leren en geheugen) toenam.

Mindfulness en erfgoed

Ook binnen een erfgoedcontext maakt mindfulness steeds meer opgang. Het brengt bezoekers op een trage maar intense manier in contact met de collecties. Mindful ervaringen binnen het museum nemen mensen ook weer mee naar hun dagelijkse leven. Die aanpak in het museum hoeft niet groots opgezet te zijn, ook kleine interventies tijdens een rondleiding laten bezoekers al even stilstaan.

Door middel van mindfulness kunnen erfgoedorganisaties nog een stap verder gaan, door kansengroepen met bepaalde behoeften verder op weg te helpen dankzij de bemiddeling van kunst en erfgoed.

Dit vormingstraject wil mindfulness verder introduceren bij erfgoedorganisaties. Dit traject bestaat uit twee bijeenkomsten. Op 4 mei 2018 geeft Edel Maex een kennismaking met mindfulness. Edel Maex is psychiater, zenboeddhist en trainer mindfulness in de Stresskliniek ZNA. Op 29, 30 en 31 mei zal Louise Thompson, Health and Wellbeing Manager van The Manchester Art Gallery in drie steden (Antwerpen, Brussel, Gent) een workshop geven over mindfulness in het museum. Binnen The Manchester Art Gallery coördineert Louise het aanbod omtrent mindfulness en traint ze onder andere gidsen in deze methode.

Wie deelneemt aan een workshop op 29, 30 of 31 mei volgt best ook de kennismaking op 4 mei. Plaatsen zijn echter beperkt. Na deze vorming bekijken we graag verder hoe mindfulness verder kan toegepast worden, in samenwerking met alle partners.

Meer informatie en inschrijvingen via de kalender van FARO.

Bronnen: www.levenindemaalstroom.be - www.manchesterartgallery.org/learn/mindful-museum/