Herkomstonderzoek van erfgoed uit koloniale context: verslag
Waar staan we vandaag met herkomstonderzoek over cultuurgoederen uit koloniale context? Dat was de vraag die op 27 mei 2024 voorlag tijdens de studiedag van het MAS en FARO in Antwerpen.
Aanleiding voor de bijeenkomst was het tweejarige herkomstonderzoeksproject over de Congolese collectie van het MAS. Het museum bewaart cultureel en historisch gevoelig Congolees erfgoed dat in een koloniale context eigendom werd van de Stad Antwerpen. Met steun van de Vlaamse overheid werd deze collectie onder de loep genomen.
Tijdens de studiedag behandelden we verschillende vragen:
- Waar schuilt de meerwaarde van samenwerking met Congolese partners?
- Hoe kan een sterke relatie tussen een museum en de herkomstgemeenschappen verbonden aan de collectie een onderzoeksproject verrijken?
- Welke rol kan digitale restitutie spelen bij het uitbouwen van relaties met herkomstlanden, en bij het aanvullen van collectiebeschrijvingen?
Voor het huidige onderzoeksproject werden verschillende sporen behandeld, zoals archiefonderzoek in België en veldonderzoek in Congo. Daarnaast worden de resultaten ontsloten in samenwerking met artistieke partners, zoals het kunstencentrum WAZA (Lubumbashi). De uitkomsten van het onderzoek worden bovendien toegelicht in het gratis toegankelijke Kijkdepot.
Tijdens een interview door Baudouin Mena Sebu vertelde Prof. Donatien Dibwe dia Mwembu (UNILU) over het veldwerk in Congo. Om nieuwe orale geschiedenissen te verzamelen, werden drie onderzoekers op pad gestuurd voor interviews in de Congolese herkomstgemeenschappen.
Tijdens de studiedag lichtten verschillende actoren ook hun werking en standpunten toe. In de sessie over de relatie met de Belgo-Congolese gemeenschap hoorden we Pauline Malenga en Lieven Miguel Kandolo van Intellectuele Congolese Kring, en Lies Busselen van KU Leuven. De digitale datahub koloniale collecties werd in de sessie 'digitale restitutie en herkomstonderzoek' voorgesteld door Camiel de Kom. In dezelfde sessie vertelde Vicky Van Bockhaven, als onderzoeker verbonden aan het AfricaMuseum in Tervuren en gastprofessor aan de UGent, over het project AfriSurge.
De dag werd afgesloten met een terugblik door Vanesse Boschloos van CPRProvenances.
Het volledige verslag leest u via deze link of vindt u via de rubriek Kennis > Publicaties op de FARO-website.
Foto's: © Tom Van Ghent
