FARO in Ierland: bouwen aan een netwerk van lokale erfgoedwerkers

Kilkenny skyline. Foto: Christen McGee from Pixabay

Beatrice, Colm en Ian werken voor de Heritage Council. Ze ontvangen me vandaag in hun hoofdkwartier in het pittoreske Kilkenny. De Council blijkt gehuisvest in het voormalige bisschoppelijke paleis, compleet met 14e-eeuwse toren en ingelijste charters aan de muren. Qua setting kan dat dus tellen, maar nog veel interessanter is hun antwoord op mijn vraag: hoe ondersteunen jullie het lokale erfgoedveld?

Flexibele mediators

De eerste folder die ik in handen krijg (er zullen er nog heel veel volgen) was er eentje over The Heritage Officer Programme. The Heritage Council bouwde de voorbije 20 jaar een netwerk uit van lokaal gehuisveste adviseurs. Hun takenpakket is een mengeling van wat onze erfgoedcellen en de onroerend-erfgoeddiensten doen. Lokale gemeenschappen ondersteunen is er een belangrijk onderdeel van, en dat wordt gewaardeerd!

Cruciaal is immers dat deze officers niet zozeer controleren en reguleren, maar dat ze de mensen vooral aanmoedigen om mooie projecten te realiseren. Zij zorgen dus voor goed nieuws en voor een vruchtbare dialoog tussen de erfgoedgemeenschappen en het lokale beleid. Vanuit hun kennis van de gemeenschappen sturen zij ook het nationale beleid bij, en er wordt naar hen geluisterd.

De Heritage Council betaalt een vierde van het loon van de officials en brengt hen twee keer per jaar samen in een collegagroep, zodat ze hun expertise kunnen delen. Ook schakelt de Council hen in voor de Nationale Erfgoedweek, waar zij hun gemeenschappen ondersteunen bij het ontwikkelen van een boeiend lokaal aanbod. Meer informatie vindt u hier.

Mentorschap op maat

Lokale gemeenschappen kunnen ook, al dan niet aangemoedigd door de Heritage Officers, een aanvraag indienen voor het Adopt a monument-programma. Deze titel dekt niet helemaal de lading, want het gaat niet alleen over projecten die monumenten restaureren, maar ook over allerlei andere erfgoedactiviteiten die een gemeenschap wil realiseren, of het nu gaat over een nieuw klein bezoekerscentrum, een didactisch pakket of een historisch onderzoek.

Als het project gekozen wordt, zorgt de Heritage Council voor een mentor die de erfgoedgemeenschap minstens twee jaar intensief begeleidt, in een gelijkwaardig partnerschap. De meerwaarde van deze projecten ligt volgens mijn gesprekspartners vooral bij het proces dat wordt afgelegd. Erfgoed is de lijm die mensen samenbrengt om iets moois te realiseren voor hun gemeente. Bij deze keuze van projecten heeft dan ook niet de prestige van het erfgoed, maar wel de potentie van de gemeenschap de doorslag.

De ervaring van de voorbije jaren is gebundeld in een handleiding, die bovenop de groeiende stapel folders terechtkomt. Ik breng deze interessante publicatie zeker mee naar Brussel, maar u kunt hem ook online raadplegen.

Groeien in kwaliteit

Lokale en regionale musea hebben in Ierland, net als bij ons, een enorm potentieel om mensen te verbinden. De Ierse erfgoedwetten voorzien echter geen erkenning of subsidielijn voor hen. De Heritage Council besloot dan maar zelf om een programma van accreditatie op te zetten. Eindpunt van dit proces is het behalen van een soort kwaliteitslabel, zoals wij dat ook kennen.

Musea in alle soorten en maten kunnen deelnemen aan dit Museum Standards Programme. Gedurende vijf jaar worden zij intensief begeleid om te werken aan alle aspecten van hun museumwerking: ze stellen een missie en een visie op, werken aan calamiteitenplannen, nemen hun financieel beleid onder de loep en versterken hun educatieve werking. U leest er alles over in deze brochure.

De Heritage Council brengt alle deelnemers regelmatig samen, verzorgt gratis workshop en koppelt de deelnemers aan 'graduates' die hun ervaring delen. Dat smaakte naar meer en dus werkt de Heritage Council nu aan een nieuw programma dat de 'alumni' regelmatig moet samenbrengen om hen nieuwe input te geven.

Een Ierse FARO?

Vijf uur lang duurt ons gesprek en we ontdekken heel wat overeenkomsten tussen de werking van de Heritage Council en FARO. Want ja, ook zij zetten in op waardering. En ja, zij hebben ook zoiets als Buurten met erfgoed en een Erfgoeddag.

Het is dus al donker als ik terugloop naar het station. Bij het afscheid spreken we af elkaar op de hoogte te houden en verder te verkennen hoe we kunnen samenwerken. Dus ook dit blogbericht eindigt met een enthousiast: “Wordt vervolgd!”

Deze week liep FARO-medewerker Jacqueline van Leeuwen, met dank aan Erasmus+, stage op het Ierse ministerie van Cultuur, Erfgoed en de Gaeltacht (= de Ierse taal). Ze ontdekte er hoe Ierland inzet op de Conventie van Faro en welke rol is weggelegd voor participatie van erfgoedgemeenschappen.

Lees hier meer over FARO in Ierland: