FARO in Ierland: van charismatisch leiderschap naar cultural governance
“You must be Jacqueline!”. Met die woorden werd ik enthousiast ontvangen toen ik het hoofdkwartier van de Irish Georgean Society binnenstapte. Geen stiff upper lips hier maar een en al openheid en informaliteit, kenmerkend voor de Ierse gastvrijheid.
Ik had er een afspraak met Dounough Cahill. Hij leidde me eerst rond in het schitterende gebouw waarin deze Society gevestigd is. De pas gerestaureerde Knight of Glinn Exhibition Room was de eerste, speciaal voor dat doel gebouwde tentoonstellingsruimte van Ierland (1766). Vandaag hangt er opnieuw af en toe kunst, en is het de plek waar de vereniging lezingen en cursussen organiseert. Meer info over deze unieke ruimte vindt u in deze video:
Een passie voor de 18e eeuw
De Irish Georgean Society werd opgericht in 1958 als een ledenorganisatie van mensen die gepassioneerd zijn door de 18e eeuw. Samen bestuderen en restaureren ze gebouwen uit die periode. Hiertoe zamelen ze middelen in, organiseren ze cursussen, steunen ze onderzoek en geven ze ook een tijdschrift uit. De vereniging telt vandaag meer dan 2.000 leden en heeft afdelingen in Londen en in de USA.
De Irish Georgean Society ontvangt geen subsidies, en werkt dus puur op basis van lidmaatschapsbijdragen, vrijwillige inzet en fundraising. Een kleine staf van vaste medewerkers ondersteunt de leden.
Brouwers en ridders
De oprichters van deze vereniging waren Desmond en Mariga Guiness. Hun passie werkte aanstekelijk en Desmond leidde de vereniging voor meerdere decennia. Zijn opvolger sprak al even tot de verbeelding. Desmond FitzGerald, was namelijk de 29th Knight of Glin, en dat opende heel wat deuren. Hij bleef voorzitter tot 2011.
De oude manier van organiseren, met een raad van bestuur waarin mensen quasi voor het leven zetelden, bleek echter steeds lastiger werkbaar. Er ontbraken bijvoorbeeld enkele cruciale competenties, die nodig waren in de veranderende juridische en economische context.
Een geleidelijk proces
Een vereniging met een lange geschiedenis verander je niet op een namiddag en dus duurde het wel een aantal jaren voor de geesten gerijpt waren en er een nieuwe manier van werken ontstond. De vereniging implementeerde geheel vrijwillig de Code of governance for community organisations. Zij hebben nu een raad van bestuur die verschillende soorten competenties verenigt. Dit orgaan focust op zakelijke en strategische beslissingen.
Inhoudelijke keuzes worden voorbereid door verschillende Committees, waarin de leden kunnen zetelen. Zo is er een voor het ontwikkelen van vorming, een redactie voor het tijdschrift en een comité dat de pot voor de studiebeurzen beheert. Meer over de werking van de Irish Georgian Society en hun governance code leest u hier.
De omvorming is een succes te noemen, en is gedragen in de vereniging. En het blijkt nu een kleine stap om de - ondertussen verplichte - erkenning van de charities governance code te verkrijgen.
Competenties vooropstellen
Ik vroeg aan Dounough wat het geheim is van deze metamorfose. “Denken in competenties,” was zijn antwoord. Zo worden de leden van de raad van bestuur gekozen omwille van een specifieke juridische of bestuurlijke vaardigheid. Al blijft het ook belangrijk om een aantal gepassioneerde diehards in de raad te behouden, want zonder die passie verlies je de ziel van de vereniging.
Ook bij de samenstelling van de comités zijn de competenties het uitgangspunt. Mensen die beslissingen voorstellen, weten inhoudelijk waar het over gaat. Cruciaal voor de goede werking is bovendien dat deze comités afgebakende taken en verantwoordelijkheden hebben. Hun vergaderingen hebben zo een duidelijk doel en zijn daardoor heel efficiënt.
“Wat je nooit moet doen, is naast de raad van bestuur een apart, breed adviesorgaan oprichten,” is de wijze raad waarmee we het gesprek afsluiten. In zo’n breed forum kan namelijk alles besproken worden, en dat is vaak weinig doeltreffend. Kies dus voor een heldere, duidelijke taakverdeling, omschrijf de verantwoordelijkheden van alle functies en zorg dat de leden hun competenties écht kunnen inzetten. Een mooi inzicht om mee naar huis te nemen!
Deze week liep FARO-medewerker Jacqueline van Leeuwen, met dank aan Erasmus+, stage op het Ierse ministerie van Cultuur, Erfgoed en de Gaeltacht (= de Ierse taal). Ze ontdekte er hoe Ierland inzet op de Conventie van Faro en welke rol is weggelegd voor participatie van erfgoedgemeenschappen.
Lees hier meer over FARO in Ierland:
Foto: Deur Irish Georgean Society. FARO, Jacqueline van Leeuwen
