RE-ORG leeft (voort) in Vlaanderen!
Terwijl buiten de herfstbladeren verkleurden, bruiste het in het depot van het Gasthuismuseum in Geel als nooit tevoren. Een twintigtal erfgoedwerkers uit de regio en uit het museum zelf staken de handen uit de mouwen en transformeerden de zolderverdieping tot een werkbare, overzichtelijke depotruimte. Daarvoor gebruikten ze de RE-ORG-methodiek.
Een mooie gelegenheid voor een stand van zaken over RE-ORG in Vlaanderen.
Snelle RE-ORG recap
Misschien heeft u er wel eens van gehoord, maar weet u niet precies wat RE-ORG inhoudt? Of is het helemaal nieuw voor u? De RE-ORG-methodiek is een praktisch stappenplan en een toolkit om erfgoeddepots grondig te reorganiseren volgens tien kwaliteitscriteria. Ze is ontwikkeld door ICCROM en in België geïntroduceerd door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium i.s.m. partners zoals FARO. Twintig depots werden zo tussen 2015 en 2020 nieuw leven ingeblazen.
In 2021 lanceerden ICCROM en FARO de Nederlandse vertaling van het handboek, waardoor de toepassing in de praktijk nog eenvoudiger wordt. Lees alles over de historiek en de beschikbare tools in deze blog.
Goed geRE-ORGaniseerd in Geel
Terug naar Geel. Daar sloegen Erfgoedcel Stuifzand en het Gasthuismuseum in het voorjaar de handen in elkaar om een RE-ORG train-the-trainer te organiseren. Die combineerde twee mooie doelen:
- Voor het museum betekende het een unieke kans om het depot een grondige update te geven met twintig paar helpende handen. Doorheen de jaren was het overzicht immers een beetje zoekgeraakt, sommige delen van de collectie waren heel moeilijk toegankelijk en bovendien was het depot niet ergonomisch ingericht. Een reeks zware kisten stond op een mezzanine die enkel met een ladder te bereiken was.
- De erfgoedcellen en erfgoedorganisaties uit de regio konden bovendien de methodiek leren kennen en toepassen in de praktijk, wat een grote stimulans betekent voor hun eigen (toekomstige) projecten.
Op de Instagrampagina @stuifzandkempen kunt u het volledige beeldverslag van de RE-ORGanisatie herbekijken. RTV bracht het eindresultaat én de twee trekkers mooi in beeld in deze reportage.
Handige Harry's en Harriets in Halle
Een jaar eerder, in de winter van 2022, gebeurde hetzelfde in het depot van Den Ast, het streekmuseum van Halle. Hun grote voordeel was dat er een ruime swingspace kon worden vrijgemaakt, vlak naast het depot, en dat er nog geen centrale collectie-inventaris aanwezig was. Ook hier was de opzet niet enkel om het museumdepot te reorganiseren, maar om medewerkers van andere erfgoedcellen en FARO mee op te leiden. Een voorbeeld waar het traject in Geel uit voortvloeide.
Erfgoedcel Zender begeleidde trouwens ook met succes andere RE-ORG-trajecten in hun regio. U leest er alles over in het artikel van Hilke Arijs in de laatste editie van ons tijdschrift (september 2023).
Wat hebben we geleerd?
Een train-the-trainer zou zijn naam niet waardig zijn, als we niet enkele waardevolle lessen konden trekken. Zo verworven we samen inzichten:
- over de eigenheid van elke situatie en de mogelijkheid om de RE-ORG-methode naar uw hand te zetten;
- over tools voor taakverdeling en projectplanning;
- over het belang van een swingspace en wat te doen als die te ver van het depot ligt;
- over het werken in een situatie zonder of met een collectie-inventaris, waarbij het eerste natuurlijk het makkelijkst is, en hoe u zo'n inventaris up-to-date houdt tijdens het verhuisproces;
- over de toepasbaarheid van de methodiek bij lokale erfgoedverenigingen.
Bovendien is zo'n RE-ORG-traject gewoon een enorm fijne ervaring, waar u met volle focus zienderogen naar een doel toewerkt. Met dank aan Erfgoedcel Zender, Erfgoedcel Stuifzand en natuurlijk de betrokken musea, voor de leerzame gelegenheid!
Krijgt u ook al goesting?
Begin eens met een RE-ORG-zelfevaluatie. Dan krijgt u de concrete werkpunten meteen scherp in het vizier.
Ondertussen hebben al heel wat museummedewerkers, erfgoedcellen en FARO-collega's kunnen proeven van de methodiek en die aan den lijve ondervonden. Ze hebben vast veel praktijkinzichten die u van pas kunnen komen, dus aarzel niet om een oproep te doen naar een buddy. Wij zijn zeker bereid om die te helpen vinden.
Uiteraard zijn er ook erfgoedorganisaties die (delen van) de methodiek zelfstandig in huis toepassen, zoals bij een collectieverhuis of de herinrichting van een depotruimte. Het KIK houdt een lijst bij van RE-ORG-trajecten in België: een seintje aan de cel Preventieve Conservatie wordt zeker geapprecieerd.
Bent u medewerker van een dienstverlenende organisatie of erfgoedcel? Dan staan u een paar specifieke uitdagingen te wachten. Speciaal voor u schreven Simon Lambert (CCI) en Marjolijn Debulpaep (KIK) de handleiding 'Becoming a RE-ORG coach'.
Foto's: Dries Horsten
13 november 2023
