Donderdagochtend wordt in de Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media van het Vlaams Parlement een 'vraag om uitleg' over de restitutie van Joodse roofkunst behandeld. Regelmatig signaleren we u op deze website initiatieven – publicaties, websites, workshops, verklaring – die hiermee te maken hebben. Maar waarover gaat het?

76 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, bevindt er zich nog steeds een serieuze olifant in de museumkamer. Een olifant die zich slechts sporadisch laat opmerken, maar waarvan de aanwezigheid onmiskenbaar én pijnlijk is.

Terwijl de Tweede Wereldoorlog dood en vernieling bracht, vond er onder de radar een gigantische kunstdrainage plaats. Vanuit de bezette gebieden versleepten de nazi’s kunst naar Duitsland om ambitieuze collecties op te zetten. Ook uit België. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht België bitter weinig naziroofkunst terug naar huis. Daarvan gaf het nog geen tiende terug aan de rechtmatige eigenaars; de rest werd geveild ten voordele van de schatkist en verdeeld onder onze musea. De problemen van die falende aanpak stellen zich tot op de dag van vandaag.

'In bewaring'

Van de 78 schilderijen die terugkeerden uit Duitsland en die in onze museale collecties zitten, heeft ruim 60 percent geen sluitende herkomst. Officieel zijn die werken er 'in bewaring', tot het moment dat de rechtmatige eigenaar zich meldt, of een erfgenaam. Alleen is die informatie niet openbaar. In tegenstelling tot Nederland en Frankrijk zijn er geen publiek toegankelijke websites en zijn er geen museale presentaties. België hinkt in vergelijking met andere West-Europese landen pijnlijk achterop. Die hebben de voorbije jaren hun inspanningen nog opgedreven.

Na een reeks artikels in De Standaard waarbij het gebrek aan dynamiek werd aangekaart, volgden meerdere parlementaire vragen. Nadat de lijst met schilderijen openbaar werd gemaakt, kwam er een eerste, zij het zeer pril, initiatief. Twee keer op rij zette de toenmalige staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Zuhal Demir het onderwerp in haar beleidsbrief. Enkele musea hebben hun schilderijen op hun website gezet. Toen viel de dynamiek weer plat. Het thema lijkt dus maar niet van grond te komen.

Op donderdagochtend 29 september staat dit geagendeerd: 'Vraag om uitleg van Stephanie D'Hose aan Jan Jambon, minister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Buitenlandse Zaken, Cultuur, Digitalisering en Facilitair Management, over de restitutie van Joodse roofkunst'.

Bent u ook benieuwd? U kunt de zitting volgen via de website van het Vlaams Parlement.

Foto: Duitse oorlogsbuit in de Schlosskirche van Ellingen. U.S. Department of Defense. Department of the Army. Office of the Deputy Chief of Staff for Operations. U.S. Army Audiovisual Center. ca. 1974-5/15/1984. Wikimedia Commons, publiek domein.