DE-BIAS pakt aanstootgevende taal in metadata aan

‘Chinese women door United Archives’ / WHA - United Archives, Germany - CC BY-SA. Europeana.

Culturele collecties meer inclusief kunnen beschrijven. Dat is, in een notendop, het doel van het Europese DE-BIAS-project. Een nieuwe publicatie belicht de achtergronden van het project en duikt in de kwestie van problematische taal en metadata. Er is ook aandacht voor hoe er in verschillende proeftuinen wordt samengewerkt met gemeenschappen.

DE-BIAS, voluit Detecting and cur(at)ing harmful language in cultural heritage collections, loopt twee jaar, wordt gefinancierd door het Digitaal Europa-programma en uitgevoerd door een consortium van elf partners, waaronder de KU Leuven. Meer nieuws over de vooruitgang van het project vindt u via de website van Europeana Pro.

Kern van DE-BIAS: AI-tool

Een kernonderdeel van DE-BIAS is een nieuwe AI-tool. Die detecteert automatisch aanstootgevende termen en geeft informatie over hun problematische achtergrond. De AI-tool wordt gevoed door een woordenlijst van problematische woorden, hun contextinformatie en suggesties voor meer geschikte termen. De woordenlijst behandelt drie thema’s: migratie en koloniale geschiedenis, gender en seksuele identiteit en etniciteit en etnoreligieuze identiteit.

De woordenlijst wordt samengesteld door de projectpartners, deelnemers uit diverse gemeenschappen en gebruikersgroepen. Als eindresultaat wordt het instrument geïntegreerd in de website van Europeana. Individuele organisaties zullen de tool kunnen gebruiken om de eigen datasets te analyseren op aanstootgevende taal. Het project organiseert ook een online kennisbank en een train-de-trainer cursus.

De woordenlijst wordt momenteel nog getest in enkele collecties. Later zal hij ook gedeeld worden.

Publicatie

 'Zonder scholing geen toekomst'. Massaal migranten-protest tegen de bezuingingen op de taallessen op de stoep van  het Regionaal Bureau Arbeidsvoorziening door Loeffen, Ger - Regionaal Archief Nijmegen, Netherlands - CC BY-SA. Europeana.

De nieuwe publicatie verduidelijkt onder meer hoe DE-BIAS samenwerkt met gemeenschappen. Die samenwerking is cruciaal en maakt het mogelijk om hun stem te laten doorklinken in de beschrijving van culturele objecten. Zo worden verouderde koloniale, patriarchale en hegemoniale structuren in vraag gesteld.


Enkele elementen uit de publicatie:

  • Erfgoed als weerspiegeling van een dynamische omgeving
    De publicatie beschrijft de rol van erfgoed in het vormen van identiteiten, en benadrukt hoe cultureel erfgoed kan dienen als een dynamische en evoluerende weerspiegeling van maatschappelijke waarden en overtuigingen.
     
  • Betrokkenheid van gemeenschappen
    Praktische strategieën om gemeenschappen te betrekken, met de nadruk op empathie, open dialoog en verhalen vertellen. Deze benaderingen zijn ontworpen om wederzijdse en betekenisvolle interacties te bevorderen tussen culturele instellingen en de gemeenschappen die ze dienen.
     
  • Goede praktijken en casestudies
    De methodologie bevat verschillende casestudies en voorbeelden van projecten op het gebied van gemeenschapsbetrokkenheid. Deze voorbeelden uit de praktijk bieden waardevolle inzichten en inspiratie voor erfgoedprofessionals die soortgelijke initiatieven willen realiseren.
     
  • Een dynamisch en flexibel kader
    De publicatie erkent dat gemeenschapswerk inherent dynamisch is en biedt daarom een flexibel kader in plaats van een starre reeks regels. Ze moedigt cultureel-erfgoedinstellingen aan om de methodologie aan te passen aan hun unieke context en de behoeften van hun gemeenschap

Lees het rapport A community engagement methodology: resources, reflections, recommendations, V3, July 2024, C. da Milano, M.F. Guida and P. Migone (ECCOM) and S. Taes, R. Pireddu (KU Leuven).

Foto's: 'Chinese women door United Archives', WHA - United Archives, Duitsland - Europeana, CC BY-SA / 'Zonder scholing geen toekomst'. Massaal migrantenprotest tegen de bezuingingen op de taallessen op de stoep van het Regionaal Bureau Arbeidsvoorziening door Loeffen, Ger - Regionaal Archief Nijmegen, Netherlands - Europeana, CC BY-SA

Katrijn Dhamers