2024 was een olympisch jaar: na de Olympische Zomerspelen (26 juli - 11 augustus) volgden aan het einde van de zomer de Paralympische Spelen (28 augustus - 8 september). De Franse hoofdstad Parijs kleurde drie maanden lang goud, zilver en brons. Dat deze sportevenementen inspiratie te over bieden voor een Erfgoeddag die in het teken staat van sport en spel, staat buiten kijf. Maar wist u dat er aan de olympische geschiedenis ook een kunstzinnige kant verbonden is?

Tussen 1912 en 1948 werd maar liefst zeven keer een kunstwedstrijd georganiseerd als onderdeel van de Olympische Zomerspelen. De deelnemers waren geen atleten maar ... kunstenaars. Er werden gouden, zilveren en bronzen medailles uitgereikt aan kunstenaars voor werken die geïnspireerd waren door sport, in vijf disciplines: architectuur, beeldhouwkunst, literatuur, muziek en schilderkunst. Het idee was ingegeven door het klassieke Griekenland, waar kunstenaars ook al zouden deelgenomen hebben aan de spelen.

In 1920 organiseerde Antwerpen de VIIe Olympiade, zeg maar de Olympische Zomerspelen. Bij de kunstwedstrijden gingen maar liefst zes van de elf medailles naar Belgische kunstenaars. Dat was geen toeval, want de jury werd samengesteld door het lokale organiserende comité en was dus grotendeels Belgisch.

Partijdigheid was overigens een van de redenen waarom deze kunstwedstrijden na 1948 geen onderdeel meer vormden van het officiële programma van de zomerspelen. Bovendien waren de kunstenaars eigenlijk vooral professionelen, op zoek naar wat extra naambekendheid. En dat paste niet echt in de olympische spelregels, die vereisten dat de sporters amateurs waren. De kunstwedstrijden waren ten slotte ook geen grote publiekstrekkers. Toen ze werden afgeschaft was er nauwelijks protest en raakte hun olympische historie al gauw in de vergetelheid.

Ga zelf aan de slag met de olympische gedachte

• Organiseer als jeugd- of sportvereniging een kunstwedstrijd voor jong artistiek talent met als thema ‘sport en spel’. Toon tijdens Erfgoeddag de ingestuurde werken en laat bezoekers hun favoriete werk kiezen. Bekroon de winnaars met een medaille. Deelnemen is belangrijker dan winnen!
   
• Organiseer een olympisch kunstparcours in uw museum: selecteer kunstwerken rond sportwedstrijden door de tijden heen. U kan er ook een wedstrijd aan koppelen, door bezoekers te laten stemmen voor hun favoriete werk. En nog een extra tip: maak gebruik van de ErfgoedApp om uw parcours uit te stippelen en vorm te geven.
   
• Organiseer een activiteit of een expo rond de (lokale) traditie van kunstwedstrijden en kunstprijzen in allerlei artistieke disciplines. Ga te rade bij de plaatselijke kunstacademie, het conservatorium of het archief. Welke wedstrijden werden er georganiseerd en welke prijzen werden er verdeeld: medailles, oorkonden, kronen …?