Avant-première documentaire Kakungu

In het kader van de tentoonstelling ReThinking Collections organiseert het AfricaMuseum, in samenwerking met het tv-programma Vranckx & de Nomaden (VRT Canvas), de avant-première van de documentaire Kakungu, het masker dat koning Filip meenam naar Congo.

Deze documentaire, gemaakt door Don Moussa Pandzou, Job van Nieuwenhove en Adriaan De Loore, brengt de complexe reis van het Kakungu-masker in kaart. Dit masker van het Suku-volk uit Congo maakt sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw deel uit van de collecties van het AfricaMuseum.

Het evenement begint met een introductie door Rudi Vranckx (VRT-journalist). Na de vertoning vindt een panelgesprek plaats over hoe België en Congo de voorbije jaren zijn omgegaan met het koloniale verleden. Speciale gast is de Congolese professor Placide Mumbembele (Université de Kinshasa). Hij gaat in gesprek met Lies Busselen (KU Leuven), Gillian Mathys (UGent) en Mireille-Tsheusi Robert(Bamko vzw).

Context: koloniale relaties tussen België en Congo en het Kakungu-masker

De voorbije jaren was er in maatschappelijke en politieke debatten meer aandacht voor het gezamenlijke koloniale verleden van België en Congo. In die context reisde de Belgische koning Filip in juni 2022 voor het eerst naar Congo. Hij betuigde zijn spijt voor de kolonisatie en overhandigde een kakungu-masker aan de Congolese president Félix Tshisekedi. Het is een masker van het Suku-volk uit de Congolese regio Kwango. Sinds 1954 behoort het masker tot de collectie in het AfricaMuseum. Nu staat het als langdurig bruikleen in het Musée national de la République démocratique du Congo (MNRDC).

De documentaire

Na bijna 70 jaar in het AfricaMuseum is het zeldzame Kakungu-masker terug in Congo. Ondanks de feestelijke ceremonie in het Nationaal Museum blijft het masker eigendom van België, wat voor onrust zorgt bij de Congolese bevolking en de Suku-gemeenschap, waar het masker oorspronkelijk vandaan komt. De documentaire neemt u mee door de geschiedenis van het masker, van het vergeten dorp waar het ooit een traditionele rol speelde tot de koloniale erfenis die het met zich meedraagt. Het roept de vraag op of de oorspronkelijke gemeenschap niet meer betrokken moet worden. Want zonder zijn ware betekenis blijft erfgoed slechts een levenloos museumstuk.

Tentoonstelling ReThinking Collections

In januari 2024 werd de tentoonstelling ReThinking Collections geopend, die zich richt op herkomstonderzoek van Afrikaanse culturele objecten in de collectie van het museum. Het merendeel van deze objecten werd verworven tijdens de Belgische koloniale aanwezigheid in Congo. De tentoonstelling werpt licht op de voortdurende debatten over eigendom, teruggave en de rol van musea in het omgaan met hun koloniale verleden.