#internationalevrouwendag

Al sinds 1911 viert de wereld Internationale Vrouwendag. De dag ontstond begin vorige eeuw toen vrouwen voor het eerst opkwamen voor hun rechten. Vandaag 8 maart, zetten heel wat organisaties bijzondere programma's op waarin vrouwen centraal staan. Zo organiseert Collecti.e.f 8 maart een staking, organiseert De Roma het Female Focus festival, gaan Elien Spillebeen en Dalilla Hermans met elkaar in gesprek in ARhus en zet Museumpassmusées enkele tentoonstellingen over sterke vrouwen in de kijker.

Naar aanleiding van deze jaarlijkse hoogdag voor vrouwen, stellen enkele FARO-collega's u graag hun favoriete vrouw uit de geschiedenis voor. Leest u mee? Meevolgen, reageren en zelf bijdragen kan ook op het Twitter- en Instagramaccount van Erfgoeddag.

Van Denise Deweerdt tot Frida Kahlo

U kent Bart De Nil vast als sectorcoördinator archieven en culturele archiefwerking. Hij kiest voor Denise Deweerdt (1930-2015). Zij is dé pionier van de feministische geschiedschrijving in België. Als bestuurslid en later als vrijwilligster was ze nauw betrokken bij Amsab-ISG. Bij haar overlijden in 2015 publiceerden we dit artikel op onze website.

Als 18-jarige werd Tine Vandezande - coördinator Erfgoeddag - helemaal overdonderd door het denken van Hannah Arendt (1906-1975). Arendt maakt een belangrijk onderscheid tussen arbeid, werk en handelen. Werk staat voor haar synoniem met duurzame dingen waarmee je vorm geeft aan je leven. Arbeid is dan weer noodzakelijk om als puur fysiek lichaam te overleven. Met handelen bedoelt Hannah Arendt het bevredigen van behoeften.

Hannah Arendt woonde het Eichmann-proces bij en schreef daarna over ‘de banaliteit van het kwaad’. Volgens haar ontstaat het kwade wanneer mensen stoppen met nadenken maar slaafs volgen wat hen wordt opgedragen en zo passen binnen een ‘toevallig’ geïnstalleerd systeem. Op VRTNU kunt u nog tot het einde van de maand een documentaire over haar leven en werk bekijken.

Georgia O'Keeffe: portret van Georgia O'Keeffe door Alfred Stieglitz in 1918, publiek domein via Wikimedia Commons

De Amerikaanse kunstenares Georgia O’Keeffe (1887-1986) is een favoriet van Olga Van Oost, sectorcoördinator musea. Ze vertelt: "Het eerste werk dat ik van haar zag, was Winter Road, op de cover van een boek. Ik wist niet meer waar ik het had. Zo intens! Ik ben me beginnen verdiepen in haar werk en de ene ontdekking volgde na de andere. O’Keeffe was bovendien een inspirerende vrouw die zich met vallen en opstaan wist te redden in de mannelijke kunstwereld van begin 20e eeuw. Een voorbeeld!"

Monique Verelst is bij FARO adviseur infrastructuur en museografie. Haar favoriete vrouwen vallen onder de gezamelijke noemer van 'Les Femmes de la Rive Gauche' in Parijs.

Daartoe behoren onder andere Djuna Barnes, Sylvia Beach, Mina Loy, Edith Wharton en Gertrude Stein. Tijdens de eerst helft van de 20e eeuw waren deze vrouwen met verschillende talenten actief in literatuur, kunst, theater, en design. Allen cultfiguren van hun tijd in de schaduw van een patriarchale culturele wereld.

Omwille van haar focus op discriminatie en structureel racisme selecteert Katrijn D'hamers Reni Eddo-Lodge, Brits journaliste en auteur over feminisme en structureel racisme. Haar boek Why I’m no longer talking to white people about race is een eyeopener voor wat betreft het blootleggen van machtsstructuren.

Déclaration des Droits de la Femme et de la Citoyenne

Waar strips al niet goed voor zijn. Zoals de kennismaking met een bijzondere 18e-eeuwse Française, Olympe de Gouges. De Franse stripmaakster Catel Muller maakte in 2016 een strip over het leven en gedachtengoed van deze tussen de plooien van de geschiedenis gevallen feministe.

De Gouges is onder meer bekend van haar aanvulling (of correctie) op de bekende en voor die tijd revolutionaire Déclaration des droits de l’homme et du citoyen. Die ging nog lang niet ver genoeg, vond ze. Met haar Déclaration des Droits de la Femme et de la Citoyenne uit 1791 schreef ze emancipatorische geschiedenis. Het advies van Roel Daenen: lees de strip. Of bekijk de 'making of'.

Michelle Van Meerhaeghe kiest voor Céline Dangotte (1883-1975). Dangotte was niet alleen een facilitator van ontwerptalent via haar interieurzaak L'Art Décoratif Céline Dangotte in Brussel, maar daarnaast ook aanjager van de positie van de vrouw aan de eerste helft van de 20e eeuw. Ze was een overtuigd feministe, pedagoge, onderneemster en schrijfster.

Afronden doen we met Silke Theuwissen en haar keuze voor Frida Kahlo (1907-1954), een vrouw die nog steeds hele generaties aanspreekt met haar kunst, haar eigenzinnigheid, haar verzet tegen gangbare normen, haar schoonheid en haar kracht om die te creëren. Toen Silke in 2017 een dochtertje kreeg, noemde ze haar Frida, een stiekeme knipoog naar de iconische Frida Kahlo.

Verder lezen

In 1970 trok een nieuwe lichting feministische organisaties de straat op. Samen luidden ze de tweede feministische golf in. Een nieuw project roept nu op om het erfgoed van deze emancipatiestrijd te registreren. Katrijn D'hamers schreef er hier een blogartikel over.

"Vrouwen, stop met die schuldvraag te blijven stellen." Zo opent Olga Van Oost haar opinistuk naar aanleiding van de Internationale Vrouwendag, vandaag in De Standaard.

Foto's:

Coverfoto: Vrouwendemonstratie Amsterdam i.v.m. Internationale Vrouwendag 1981, fotograaf Rob Croes, Bestanddeelnr 931-3627. Fotocollectie Anefo via Wikimedia Commons, CC0 1.0.
Georgia O'Keeffe: portret van Georgia O'Keeffe door Alfred Stieglitz in 1918 via Wikimedia Commons, publiek domein.
Olympe de Gouges, Préambule van de Déclaration des Droits de la Femme et de la Citoyenne via Wikimedia Commons, publiek domein.

Michelle Van Meerhaeghe

08 maart 2019

Cultureel-erfgoedsector