In het gloednieuwe rapport Immaterieel erfgoed transformeren in data. Naar een datamodel voor het registreren van immaterieel erfgoed in collectieregistratiesystemen verkennen Werkplaats immaterieel erfgoed en meemoo hoe de digitale registratie van verschillende aspecten die gelinkt zijn aan immaterieel-erfgoedpraktijken er kan uitzien. En dat op een geïntegreerde manier met roerend erfgoed. 

Cruciaal is het inzicht dat immaterieel erfgoed − bij uitstek levende praktijken − niet als zodanig kan verzameld worden in een collectie. Een voorbeeld ter verduidelijking:

Nowruz, Perzisch nieuwjaar, bestaat uit tal van rituelen, verspreid over verschillende dagen. Er is een mooi gedekte tafel, met o.a. een spiegel, een kom water en kaarsen. Centraal staat echter het samenspel van rites en de samenkomst van de gemeenschap gedurende deze periode. Slechts een deel van dit immaterieel erfgoed kan verzameld worden in een (museum)collectie, zoals de spiegel, de kom en de kaarsen. Ook afbeeldingen van en documentatie over de praktijk kunnen deel uitmaken van een collectie. Maar het eigenlijke immaterieel erfgoed − het doen ervan − bestaat enkel als belichaamde praktijk bij de beoefenaars. Van de dynamische en veranderlijke praktijk kan slechts een momentopname in de collectie worden gevat. In die zin kan Nowruz niet verzameld worden in een collectie.

Maar! Deze vaststelling betekent niet dat een collectiebeherende organisatie geen collectiewerking rond immaterieel erfgoed kan ontplooien. In dit rapport gaan de Werkplaats en meemoo op zoek naar mogelijke manieren om immaterieel erfgoed in al zijn eigenheid te transformeren naar registreerbare data.

Wat vindt u in het rapport?

Het rapport zoomt in op de volgende aspecten:

1. Datamodel: dit uitvoerig uitgewerkt hoofdstuk bevat de technische specificaties van een datamodel voor het beschrijven van immaterieel erfgoed. Dit omvat een lijst met alle entiteiten die het model toelaat te beschrijven en een lijst van hun onderlinge relaties.
    
2. Voorbeelden: dit luik toont aan de hand van drie fictief uitgewerkte cases (gebaseerd op workshops) aan hoe het datamodel gebruikt kan worden om concrete immaterieel-erfgoedpraktijken te beschrijven.
    
3. In Beschrijvingsregels leest u twee voorstellen met concrete regels voor het beschrijven van immaterieel-erfgoedpraktijken. Daarbij wordt vertrokken vanuit twee verschillende perspectieven:
   • een collectiebeheerder die een collectiestuk beschrijft en de immaterieel-erfgoedpraktijken die ermee geassocieerd zijn,
   • een immaterieel-erfgoedexpert die een specifieke uiting van een immaterieel-erfgoedpraktijk beschrijft.
      
4. Beleid formuleert vereisten waaraan een beleid rond de registratie van immaterieel-erfgoedpraktijken moet voldoen.
    
5. Kijken naar de toekomst geeft een overzicht van de vervolgstappen die nodig zijn om het model verder te toetsen aan de praktijk en te vertalen naar bruikbare registratiehulpmiddelen voor collectiebeheerders en immaterieel-erfgoedexperts.

U merkt het, dit is aanbevolen lectuur voor elke erfgoedwerker die zich wil verdiepen in hoe een geïntegreerde registratie van erfgoed er kan uitzien! Download het rapport.