Brusselse werkgroep dekolonisatie presenteert aanbevelingen
Onder impuls van Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed Pascal Smet werd eind 2020 een werkgroep opgericht die als opdracht kreeg de nodige reflectie op gang te brengen over symbolen in verband met de kolonisatie en de koloniale periode in de openbare ruimte. De werkgroep kwam er naar aanleiding van de algemene beleidsverklaring 2019-2024 van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de resolutie van het Brussels Parlement van 17 juli 2020.
De 20-koppige werkgroep is samengesteld uit zestien leden uit het verenigingsleven en de academische wereld, aangevuld met vier leden van de Brusselse administraties die rechtstreeks met de openbare ruimte te maken hebben. Na maanden van vruchtbare uitwisseling diende de werkgroep op 17 februari een rapport in waarin pistes worden voorgesteld om de Brusselse openbare ruimte te dekoloniseren.
In hun persbericht geeft de werkgroep volgende informatie.
Verschillende soorten herdenkingen
"Hoewel vooral monumenten en plaatsnamen die verband houden met het koloniale verleden momenteel worden betwist, vertegenwoordigen deze intentionele herdenkingstekens slechts een fractie van de koloniale sporen in de openbare ruimte. Deze sporen omvatten ook sites en gebouwen die op verschillende manieren getekend zijn door de historische koloniale betrekkingen tussen België en Congo, Rwanda en Burundi, terwijl andere verwijzen naar de aanwezigheid in België van personen afkomstig uit de drie voorgenoemde landen."
"De dekolonisatie van de openbare ruimte is een noodzakelijke voorwaarde voor de dekolonisatie van de maatschappij, hetgeen een continu sociaal, politiek en cultureel proces vereist dat zich niet mag beperken tot het koloniale verleden van België, maar dat ook andere gebieden moet omvatten, zoals gezondheid, huisvesting, onderwijs en werkgelegenheid. Het doel is te bouwen aan een inclusief Brussels Hoofdstedelijk Gewest, waarin elke inwoner van Brussel zich herkent en erkend voelt."
Verschillende aanbevelingen
"Door haar huidige rol als hoofdstad kan Brussel als startpunt dienen voor een introspectief herdenkingswerk. Met betrekking tot het dekoloniseren van de openbare ruimte stelt de werkgroep algemene en concrete aanbevelingen voor, waarvan volgende centrale aanbevelingen:
- Het zichtbaar maken van de geschiedenis van de aanwezigheid van mensen van Congolese, Rwandese en Burundese afkomst in de openbare ruimte en het kritisch nadenken over de oorsprong en de koloniale betrokkenheid van bepaalde gebouwen.
- Het instellen van lokale processen, die ruimte en tijd bieden voor een burgerdialoog als fundamentele stap vóór een definitieve interventie.
- Het erkennen van de legitimiteit van de betwisting van koloniale monumenten, waarvan de zichtbaarheid voor de verantwoordelijke autoriteiten een signaal moet zijn dat er een dialoog op gang moet komen.
- Het instellen van lokale processen, die ruimte en tijd bieden voor een dialoog met de burger als fundamentele stap vóór een definitieve interventie.
- Het instellen van een aanpak geval per geval, gebaseerd op een participatief proces waarbij de inwoners, de verenigingssector en andere (extra-)lokale actoren worden betrokken.
- Het in de tijd beperken van deze dialoog zodat hij kan leiden tot concrete keuzes, die geen afwezigheden of nieuwe taboes creëren, maar tegen-verhalen presenteren. Het gaat er geenszins om de geschiedenis uit te wissen, maar haar nauwkeuriger te vertellen, om het monopolie niet langer aan het koloniale verhaal over te laten."
Een kader voor herinneringswerk
"De werkgroep wijst op het belang van een algemeen besef van de implicaties van de kolonisatie en de gevolgen ervan die ook vandaag nog voelbaar zijn. De educatie over deze geschiedenis moet toegankelijk zijn voor elke Brusselaar, en bij uitbreiding voor elke Belg. Het Gewest moet de Brusselaars een kader kunnen bieden voor een herinneringswerk over het koloniale verleden van België, door de komst van:
- Een herdenkingsdag over de koloniale periode. Deze herdenkingsdag moet de slachtoffers van de kolonisatie eren en leiden tot een reflectie over de bijdragen van hun nakomelingen aan België.
- Bewustmakingsactiviteiten, momenten van reflectie en debat over dit thema. Wij adviseren om de initiatieven van de verenigingen van de Afrikaanse diaspora, die dekoloniale rondleidingen organiseren, op grotere schaal te ontwikkelen. De betrokkenheid van deze verenigingen dient uiteraard te gebeuren met inachtneming van de arbeidswetgeving."
Een gedenkteken ter ere van de slachtoffers
Het verslag leest u via deze link.
Foto's: borstbeeld van Emile Storms in Elsene. EmDee via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0 // Standbeeld van Leopold II in Brussel. Frank Dhooghe via Wikimedia Commons, CC BY-NC 2.0
