Terugblik overlegplatform bibliothecair erfgoed
Op 15 september vond het tiende Overlegfplatform Erfgoedbibliotheken plaats. Het programma focuste op meerstemmig en inclusief werken met bibliothecair erfgoed. De Vlaamse Erfgoedbibliotheken en de VVBAD organiseerden deze editie in M Leuven.
Meerstemmige en diverse collectie
Sarah Fierens van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken startte de dag met een presentatie over hoe DBNL (Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren) een verhaal wil worden van klassiekers én kantlijnen. DBNL - een samenwerking tussen de Taalunie, de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek van Nederland - wil de representativiteit en meerstemmigheid van haar collectie vergroten, onder meer omdat DBNL veel in het onderwijs gebruikt wordt. Om tot een meer representatieve collectie te komen wordt bijvoorbeeld ingezet op het wegwerken van hiaten: het toevoegen van meer literatuur van vrouwelijke auteurs, LHBTI+-literatuur en (post)koloniale literatuur.
De presentatie van Jonas Van Mulder (KADOC) sloot hier mooi bij aan. Hij vertelde hoe KADOC omgaat met de uitdagingen en mogelijkheden van metadata en koloniale terminologie. Bij koloniale erfgoedcollecties is taal immers een belangrijk aspect. De manier waarop erfgoedstukken beschreven werden is niet neutraal. Welke aanpassingen kunt u maken zodat de metadata het koloniale karakter niet blijven herhalen en verder onderschrijven? KADOC werkt mee aan het Europese DE-BIAS project, dat een artificiële-intelligentietool ontwikkelt om de eigen catalogus door te lichten op gevoelige taal. Via een ad-on zou een erfgoedinstelling haar catalogus kunnen doorlichten en bepaalde termen contextualiseren en nieuwe formuleringen toevoegen (extra metadata) om tot een meer inclusieve en cultuursensitieve beschrijving te komen.
Diversiteit en toegankelijkheid
Na een interessant bezoek achter de schermen bij M Leuven, lichtte Olga Van Oost, algemeen directeur van FARO, de opmaak van het FARO-diversiteitsplan toe. Omdat dit past binnen een bredere visie over diversiteit en inclusie is het geen ‘zoveelste plan dat in de kast blijft liggen’. Het is een onderdeel van de inclusieve organisatiecultuur waar FARO naar streeft en wordt gedragen door het volledige FARO-team. Het wordt ook in de praktijk gebruikt: bij het opstellen van het jaarplan wordt het diversiteitsplan meegenomen. Er worden ook interne vormingen over het thema georganiseerd, zoals feedbacktrainingen.
Dries Blanchaert gaf zeven tips om uw website toegankelijker te maken. Hij deed vanuit zijn ervaring bij Luisterpuntbibliotheek, dat boeken omzet in toegankelijke leesformaten zoals luisterboeken en brailleboeken. Waar moet u allemaal aan denken? Toegankelijkheid is voor iedereen. Denk bijvoorbeeld niet enkel aan mensen met een visuele beperking. Toegankelijkheid is ook niet hetzelfde als gebruiksvriendelijkheid. Vergelijk het met ‘iets kunnen’ ten opzichte van ‘iets vlot kunnen’. U hoeft niet van nul te beginnen. Er bestaan al heel wat tools zoals de BOSA toegankelijkheidschecker of Anysurfer waarmee u aan de slag kunt.
Diewer van der Meijden sloot de dag af met ervaringen over het toegankelijk maken van het gebouw van de Universiteitsbibliotheek Leuven. Het gebruik van het gebouw als toeristische attractie bleek een belangrijke hefboom om het toegankelijker te maken. De Universal Design Principles worden daarbij gevolgd zodat mensen zich zo zelfstandig mogelijk door het gebouw kunnen verplaatsen. Naast een aantal architecturale ingrepen is ook signalisatie een belangrijk onderdeel: zorgen voor een heldere en duidelijke signalisatie maar ook correct communiceren over de toegankelijkheid op de website. Ook Diewer van der Meijden benadrukte het belang van een breder beleid: voer geen losse ingrepen uit maar kader alles in een breder beleid over toegankelijkheid.
Meer lezen?
Hier vindt u de presentaties van het Overlegplatform.
Deze brochure van FARO biedt een overzicht van vormingen die de komende maanden over meerstemmigheid georganiseerd worden, publicaties en artikels over inclusie en meerstemmigheid op de Erfgoedwijzer.
Foto’s: Presentatie Sarah Fierens // Sfeerbeelden van het overlegplatform en de rondleiding in M Leuven © Vlaamse Erfgoedbibliotheken