Er gebeurt tegenwoordig van alles in leeszalen van erfgoedbibliotheken. Een dakloze brengt er een warme dag door, studenten willen er bijpraten of pizza eten, een freelancer telefoneert hardop met een klant, en een bezorgde burger zoekt informatie over wetgeving. De tijd dat een leeszaal een plek van gewijde stilte was, lijkt voorbij. Dat vraagt om een nieuwe visie, een nieuwe inrichting en ook: nieuwe vaardigheden voor de medewerkers. Een internationale werkgroep zocht uit wat er nodig is.

Focusgroep CHARTER

Omdat ik al jaren betrokken ben bij het opstellen van beroepskwalificaties in Vlaanderen, weet ik wel het een en ander over het ontwikkelen van een competentieprofiel. Op vraag van CHARTER organiseerde ik, samen met Céline Ben Amar van de Koninklijke Bibliotheek van België een internationale focusgroep. Collega's uit Italië, Slovenië, Nederland, Duitsland en Denemarken kwamen tot dezelfde conclusie: onze leeszaalgebruikers veranderen en dat biedt − naast hier en daar wat wrijving − ook kansen. We werkten samen een competentieprofiel voor leeszaalmedewerkers uit, dat onlangs gepubliceerd is op de CHARTER-website. Hier vertel ik graag hoe we te werk gingen.

1/ Een nieuw publiek als vertrekpunt

Tijdens onze eerste online meeting namen we persona van bezoekers als vertrekpunt. We dachten na wat een leeszaalmedewerker voor elk van hen kan betekenen: welke taken en acties helpen om het verblijf in de leeszaal zo aangenaam mogelijk te maken voor iedereen?

2/ Van takenlijst naar competentieprofiel

De tweede bijeenkomst bekeken we dan welke taken een leeszaalmedewerker vandaag allemaal uitvoert. We namen hiervoor recente vacatures als uitgangspunt en voegden daar het resultaat van de persona-oefening aan toe. Zo kwamen we na wat clusteren en synthetiseren uit op een lijstje van twaalf taken. Daar zitten natuurlijk oude bekenden tussen zoals object handling en het zoeken in databanken, maar ook nieuwe uitdagingen, zoals het programmeren van publieksactiviteiten.

Per hoofdtaak dachten we tijdens twee volgende vergaderingen verder na over de kennis, de vaardigheden en de attitudes die nodig zijn om deze taken goed te kunnen uitvoeren. De groep kwam op dreef en formuleerde per taak een interessant lijstje competenties. U vindt in het profiel dan ook een mooi overzicht.

3/ Bijspijkeren graag

Tijdens de laatste bijeenkomst bekeken we de oogst en bespraken we waar er nood is aan opleiding om helemaal mee te zijn met de nieuwe ontwikkelingen. We vonden dat dat het geval is voor:

• coachende vaardigheden,
• publieksgericht schrijven,
• ontwerpgerichte benadering voor nieuwe diensten,
• projectmanagement,
• en toch ook art handling, maar dan meer verdiepend.

In het document leest u meer in detail wat de noden zijn en op welke manier daar een vormingsaanbod voor kan worden uitgewerkt.

Op naar de toekomst

Het was wat mij betreft een echt plezier om met deze groep samen te werken. Het denken in kennis, vaardigheden en attitudes ging vlot en we behaalden dus snel resultaat. Ik heb ook vernomen dat de focusgroep nog steeds samenkomt om uit te wisselen en van elkaar te leren.

Ondertussen heeft een andere CHARTER-collega ook een profiel gemaakt voor educatieve medewerkers. We hopen dat er nog verschillende internationale profielen zullen worden opgesteld. CHARTER staat voor u klaar, dus laat gerust een balonnetje op!

Illustratie: Leeszaal van het British Museum, Auguste André Lançon, 1869-1887. Publiek domein via Rijksstudio