Voorbij ‘de klassieke rondleiding’: leerlingen met een bijzonder profiel ontvangen in uw erfgoedhuis
Op 7 februari, Dag van de leerzorg, verzorgden FARO en Red Star Line Museum een van de vele keuzesessies. Ons doel: het beeld van ‘de klassieke rondleiding’ dat in het onderwijs vaak nog overheerst, doorprikken. De Dag van de leerzorg is een organisatie van het Centrum Nascholing Onderwijs (CNO) van de Universiteit Antwerpen.
Tijdens onze sessie lieten we een grote groep leerkrachten, directieleden en zorgcoördinatoren secundair onderwijs kennismaken met heel wat inspirerend en boeiend aanbod uit het erfgoedveld voor leerlingen in de B-stroom, dubbele en arbeidsfinaliteit. We gaven talrijke suggesties van erfgoedhuizen die inspelen op een talige achterstand, op een meer activerend aanbod of op activiteiten waarin een focus ligt op andere methodieken om het jonge publiek te betrekken. Uiteraard zetten we ook het mooie aanbod dat er is voor dit leerlingenpubliek tijdens de Erfgoedweek extra in de kijker. We gingen bovendien met de onderwijsmensen in gesprek over de struikelblokken die zij ervaren bij excursies met hun leerlingenpubliek.
Heterogene groep = heterogene noden
De aanwezigen wilden vooral horen hoe ze met hun klasgroep kunnen gaan voor een alternatief aanbod dat past bij het profiel van hun leerlingen. En dat profiel schetsen is geen eenvoudige opdracht. Je kan immers niet spreken van een homogene groep. Zorgcoördinatoren illustreerden heel goed hoe heterogeen de noden zijn aan de hand van concrete voorbeelden. Een excursie kan moeilijk worden door talrijke mogelijke struikelblokken, en die zijn niet alleen een kwestie van talige of leerachterstand.
Zo kan voor heel wat leerlingen sociale interactie al geen evidentie zijn. Binnen de school worden er dan bepaalde maatregelen getroffen om interactie toch te kunnen realiseren: een leerling mag bijvoorbeeld na een signaal even apart zitten of een hoofdtelefoon gebruiken. Wanneer deze leerling in een museum andere begeleiders of gidsen krijgt, dan zijn die best ook op de hoogte van deze maatregelen, anders levert dat voor beide partijen ongemakkelijke momenten op.
Opdrachten die interactief zijn, zien we vaak als interessanter maar voor sommige leerlingen komen die ook heel bedreigend over. Spreken voor een groep mensen waarvan een deel onbekend, is zeker niet iets dat we als vanzelfsprekend mogen beschouwen. Hoe kunnen we die drempels verlagen zonder de leerlingen enkel een passieve rol te laten spelen?
Een goede communicatie als voorbereiding
Een goede voorbereiding zowel binnen de klas als bij de museale medewerkers lijkt cruciaal. Als leerlingen weten waar ze op de bus zullen zitten, waar ze kunnen uitrusten, of ze hun boekentas in een locker kunnen steken, wie de workshop zal begeleiden en met wie ze in een groepje zullen zitten voor een opdracht … dan voelen ze zich meer comfortabel.
Gidsen of begeleiders veranderen best niet zomaar een groepssamenstelling of iets dergelijks want zonder het te beseffen halen ze leerlingen dan al uit hun comfortzone, wat de interactie al kan afremmen nog voor de workshop begonnen is. Omgekeerd zijn gidsen en begeleiders best ook goed geïnformeerd over de klasgroep die ze zullen ontvangen. Zo kunnen ze inspelen op specifieke wensen. Maak het dan ook makkelijk voor leerkrachten om u te contacteren over hun specifieke noden. Onder leerkrachten leeft nu vaak het idee dat hier geen platform voor is. Ze denken dat ze enkel een reservatie kunnen regelen via een boekingsformulier, terwijl meer communicatie op voorhand wel gewenst kan zijn.
Visualiseer een excursie
Er was veel interesse in hoe die voorbereiding nog beter kan. FARO gaf als aanzet daarvoor het voorbeeld van het Mini-Guislain, een creatief pakket waarmee u een bezoek aan het museum Dr. Guislain op een laagdrempelige manier kunt voorbereiden. Hiermee visualiseert u ook waar de jongere (al dan niet met of zonder mentale uitdaging) zich aan kan verwachten bij een bezoek. Door vooral visueel te werken, zorgt u er ook voor dat minder talige leerlingen iets hebben aan deze voorbereiding. Werken met foto’s en illustraties levert dan meer op. Ongetwijfeld kunnen ook andere musea hierin materiaal ontwikkelen dat interessant is voor dit specifieke leerlingenpubliek. Zorgcoördinatoren van scholen kunnen daarbij zeker ook tips geven over de nodige aandachtspunten.
Hoe realiseert u een inclusief klasbezoek?
FARO zocht en vond naar aanleiding van deze sessie al een mooi aanbod van activiteiten voor deze specifieke leerlingengroep. Maar het blijft een uitdaging om een inclusief klasbezoek te realiseren. Heeft uw erfgoedorganisatie hier al fijne ervaringen en kennis in opgebouwd? Dan horen we het graag. Zo kunnen we via CNO en andere onderwijskanalen leerkrachten ook na deze themadag informeren over een rijk en stimulerend aanbod dat aansluit bij hun klasgroep. Hoe meer we die expertise en ervaringen uitwisselen, hoe beter we leren inspelen op deze doelgroep. Deel dus zeker uw ervaringen en expertise met FARO-medewerker educatie Eva Begine.
Te veel drempels? Trek als Erfgoedklasbak naar de school
Anderzijds kunt u als organisatie ook de vraag stellen of het wenselijk en haalbaar is om uw aanbod tot in de klas te brengen, wanneer er voor bepaalde leerlingen en leerkrachten (te) veel drempels spelen om op bezoek te komen bij uw museum of organisatie. Erfgoedweek is natuurlijk een ideale gelegenheid om met deze vorm van outreachend werken naar het onderwijs te experimenteren. Lees hier alles over hoe u zich aanmeldt als Erfgoedklasbak in de Erfgoedweek.
Foto: Kazerne Dossin & Atheneum Mechelen Erfgoedweek 2023 © FARO
