Vlaanderen neemt werk rond immaterieel erfgoed onder de loep: rapport gepubliceerd
Hoever staan we anno 2021 met het werk rond immaterieel erfgoed in Vlaanderen? Waar willen we de komende zes jaren op inzetten? De antwoorden leest u in een nieuw rapport.
Even terugspoelen
België ratificeert in 2006 de Conventie voor het borgen van immaterieel cultureel erfgoed. Met andere woorden: België bekrachtigt wettelijk de conventie. De verschillende gemeenschappen, bevoegd voor cultuur, verbinden zich tot het ontwikkelen en uitbouwen van een beleid rond immaterieel erfgoed. In de jaren die hierop volgen, gebeurt dat ook. Heel wat verschillende instrumenten zien het licht, heel wat erfgoedspelers ontplooien een immaterieel-erfgoedwerking.
Fast forward naar 2021
Unesco houdt graag een vinger aan de pols wat betreft zijn conventies: wat is de impact ervan in de landen die ermee aan de slag gaan? De organisatie vraagt dan ook dat alle lidstaten die de Conventie ratificeerden elke zes jaar de balans opmaken, aan de hand van een periodiek rapport.
Eind 2021 diende België dit rapport in. Twee vragen staan hierbij centraal:
- Wat is de impact van de conventie in de lidstaten die zich engageerden om het immaterieel erfgoed op hun territorium te borgen?
- Waartoe wil Vlaanderen zich engageren voor de toekomst? Waarop wil het inzetten en vooruitgang boeken?
Overall Results Framework als leidraad
Het is makkelijk gezegd: 'Meet de impact van de conventie voor het borgen van immaterieel cultureel erfgoed in België.' Maar hoe begin je in godsnaam aan zo’n huzarenstukje? Als leidraad ontwikkelde Unesco het Overall Results Framework (ORF). Een digitaal sjabloon, samengesteld uit acht grote thema's, waarbij aan de hand van 26 'indicatoren' de vooruitgang gemeten wordt voor elk thema.
Een leidraad met 86 vragen ('assessment factors' of beoordelingsfactoren) moet de lidstaten in staat stellen om, per thema, gericht de stand van zaken op te maken en te evalueren. Elke lidstaat maakt aan de hand van dit sjabloon zijn rapport op. Deze manier van werken zorgt ervoor dat de verschillende evaluaties op een correcte manier met elkaar vergeleken kunnen worden, en dat we kunnen leren van elkaar.
Een leidraad is natuurlijk maar een begin, het echte werk moet dan nog beginnen. Het Departement CJM van de Vlaamse overheid en Werkplaats immaterieel erfgoed, als organisatie voor het immaterieel erfgoed in Vlaanderen, hebben hard gewerkt aan de totstandkoming van het Vlaamse deelrapport. En zij niet alleen: het borgen van immaterieel erfgoed vraagt de inzet en bijdrage van heel veel mensen, verenigingen en organisaties. Heel wat erfgoedgemeenschappen, cultuur- en erfgoedorganisaties, academici, vrijwilligers, beleidsmedewerkers werden dan ook bevraagd. Dankzij hun inbreng is er nu een omvattend beeld gevormd van waar we nu staan én waar we naartoe willen:
- Het Vlaamse deelrapport downloadt u hier.
- Het volledige, Belgische rapport vindt u op de website van Unesco.
Het rapport is opgebouwd volgens de acht thema’s van het ORF:
- Organisatie, middelen en mensen
- Educatie en onderwijs
- Inventarisatie en onderzoek
- Beleid en regelgeving
- In de samenleving
- Bewustwording en zichtbaarheid
- Betrokkenheid en engagement
- Internationaal samenwerken
Voor alle acht thema’s staat het rapport stil bij de bouwstenen van het Vlaamse beleid. Het belicht de mijlpalen die tot dusver bereikt zijn wat betreft het borgen van immaterieel erfgoed in Vlaanderen. Tot slot richt het ook de blik op de toekomst en wordt de brug geslagen tussen de ORF-thema’s en de uitdagingen die in de beleidsvisie ‘Het Vlaamse beleid voor het borgen van het immaterieel erfgoed’ zijn geformuleerd voor het komende decennium. Zoals u zult zien, vindt u deze beleidsvisie in hetzelfde document als het Vlaamse deelrapport.
Foto: Jonge deelnemer aan de Zinneke Parade in Brussel in 2014, Lieven Soete via Flickr, CC BY-NC-SA 2.0
