Mensen, Mensenrechten en Musea

Eleanor Roosevelt presenteert de (Engelstalige versie) van de Verklaring van de Rechten van Mens, in New York. Publiek domein via FDR Presidential Library & Museum

Nu zondag, 10 december, bestaat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) 75 jaar. Naar aanleiding van deze verjaardag drukken de musea in Vlaanderen hun bekommernis uit. Ze doen dat met een boodschap van ‘menswaardigheid’ en een reeks activiteiten. 

Ook musea nemen vandaag een maatschappelijke rol op als plaatsen die dialoog stimuleren, inzicht bieden in de geschiedenis en de sporen daarvan bewaren en duiden. Om die dialoog mogelijk te maken, uiteenlopende perspectieven te bieden en begrip te ontwikkelen, bieden musea ruimte om (soms) ‘ongemakkelijke’ thema’s met de bezoekers in een open atmosfeer aan te gaan.

De 75e verjaardag van de Mensenrechtenverklaring is dus moeilijk te negeren. Waarom? Omdat dit document een moreel kompas biedt en vandaag nog steeds niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Nochtans gaat het om fundamentele rechten en vrijheden voor elke mens, ongeacht nationaliteit, geslacht, nationale of etnische afkomst, ras, religie, taal of andere status.

Een boodschap van menswaardigheid

Op zondag 10 december, om 10.00 uur, verspreiden talloze musea in Vlaanderen deze boodschap:

Mensen, Mensenrechten, Musea

Het brandt vandaag; in de wereld, op ons netvlies, in ons hart ... Mensen gaan van verontwaardiging naar onmacht en terug. Het respect voor menselijke waardigheid lijkt soms zoek. Hoe kan menselijkheid vandaag als een kompas richting geven?

Musea zijn plaatsen van betrokkenheid. Daarom doen de musea samen een oproep. Op zondag 10 december onderschrijven we dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens richting geeft. Ze doet dat al 75 jaar.

Activiteiten

De activiteiten die musea in Vlaanderen rond de UVRM organiseren, vindt u op de website van Museumpas met alle praktische details. Een greep hieruit: 

© Dries Theuwissen

Het In Flanders Fields Museum Ieper toont aan het einde van de vaste tentoonstelling een draperie van gewapende conflicten sinds WOI. Die confronterende oplijsting is nu geactualiseerd met nog eens 20 conflicten sinds 2011.

Het War Heritage Institute (WHI) realiseerde een mobiele tentoonstelling over mensenrechten die opent op 6 december 2023 in de Bordiauhal van het Koninklijk Legermuseum in Brussel. Na twee maanden vertrekt deze expo op reis naar culturele centra en scholen (bedoeld voor de leerlingen van de derde graad secundair onderwijs).

Het M HKA is gratis toegankelijk en focust op artikel 19 uit UVRM: recht op vrije meningsuiting, met een wandelgesprek met de curator in de expo Dorothy Iannone. Love Is Forever, Isn’t It?,  en creatieve opdrachten voor de bezoekers. Met een exemplaar uit 1948 van de UVRM en het werk Hoe de kulturele revolutie in zijn werk gaat van Toon Tersas. De film My Beautiful Laundrette van Stephen Frears staat op het programma in De Cinema.

De Musea Brugge schenken op 10 december aan alle bezoekers een poster met een vredesboodschap door museumillustrator Pieter Van Eenoge en een gedicht van Remco Campert. Een 18 meter groot exemplaar is te zien in de centrale museumshop.

Het Fotomuseum Antwerpen nodigt de museumbezoeker tijdens de Dag van de Mensenrechten uit voor een aangepast kortfilmprogramma en een Sharing Corner. FOMU organiseert dit samen met Kortfilm.be, Lumière Antwerpen en Take over by Us.

Het Modemuseum Antwerpen schenkt de opbrengst van de verschillende activiteiten integraal aan het Cultural Emergency Fund van de HOPE Foundation.

Het Museum voor Schone Kunsten Gent organiseert op 10 december i.s.m. S.M.A.K. een schrijfactie i.s.m. Amnesty International. Er is verder nog een lezing gepland in de week van 11 december. 

Het S.M.A.K. Gent organiseert in de inkomhal op 10 december een schrijfactie i.s.m. Amnesty International

M Leuven organiseert op 7 december een Denkvoer-lezing over interreligieuze dialoog en gerechtigheid met Inigo Bocken, specialist in het wetenschappelijk comité van de BOUTS-tentoonstelling en hoogleraar theologie aan de KU Leuven. In het kader van de tentoonstelling BOUTS AND BEYOND organiseert de Stad Leuven op 10 december in samenwerking met Amnesty International een schrijfmarathon en op 6 december een open gastcollege over mensenrechten met hoogleraar Koen Lemmens.

Kazerne Dossin Mechelen nodigt de bezoeker zondagnamiddag uit voor een gesprek ‘Van het recht van de sterkste naar de sterkte van het recht’.  Tomas Baum, directeur van Kazerne Dossin, licht toe en gaat in gesprek over dilemma’s omtrent mensenrechten vandaag.

Hieronder recente foto's van het In Flanders Fields Museum Ieperde 'actualisering van de Conflict doeken'. 

IFF Conflict doeken 2023 © Jan D'Hondt Ateljé D
IFF Conflict doeken 2023 © Jan D'Hondt Ateljé D
IFF Conflict doeken 2023 © Jan D'Hondt Ateljé D

Meer informatie? 

  • Museumpas verzamelt de activiteiten van zondag 10 december op de website. 
  • Op de website van Amnesty International vindt u alle informatie over de UVRM (in een verkorte en volledige versie). 

Foto's: Eleanor Roosevelt presenteert de (Engelstalige versie) van de Verklaring van de Rechten van Mens, in New York. Publiek domein via FDR Presidential Library & Museum / In het AfricaMuseum © Dries Theuwissen / IFF Conflict doeken 2023 © Jan D'Hondt Ateljé D

Anne Milkers