Met dit pilootproject trachten we het erfgoed van Voem op een innovatieve en aantrekkelijke manier te brengen tot de erfgoedgemeenschap en tot het bredere publiek. De Metaverse bevat veel potentieel als medium hiertoe, waarbij vooral jongeren zich aangetrokken voelen tot de virtuele gamewereld. Bovendien biedt dit project de kans om met erfgoed ook minder gerepresenteerde groepen aan te spreken gezien de sterke band van Voem met de moslimgemeenschappen in België.

Voor de duidelijkheid eerst enkele definities die doorheen de projectaanvraag zullen gelden.

• De term metaverse dient gewoonlijk als een verzamelnaam voor virtuele online werelden die een interactieve langeafstandscommunicatie mogelijk maken. In dit voorstel verwijst Metaverse (met hoofdletter) echter specifiek naar het online platform Gather, wat het technologische fundament zal vormen van dit project.
• DiverzCity verwijst naar de bestaande virtuele wereld van Voem in de Metaverse, door de organisatie bedacht tijdens de coronapariode om toe te staan op een virtuele, maar toch organische manier in contact te blijven met hun doelpubliek.
• Metarchive verwijst dan weer naar de virtuele wereld die we in het huidige project willen bouwen, eveneens in de Metaverse. De werking ervan zal zich dus aansluiten bij die van DiverzCity, maar het gaat wel om een op zichzelf staande ruimte.

Het doel is om op een participatieve en zo mogelijk co-creatieve wijze vorm te geven aan de Metarchive. Vervolgens gebruiken we de virtuele wereld van de Metarchive als basis voor een structurele werking met de erfgoedgemeenschap. Via verscheidene vormen van crowdsourcing en artistieke samenwerkingen hopen we dat de gemeenschap in een co-creatief proces zelf in zal staan voor de verdere inhoudelijke invulling van de Metarchive. Zo doende bouwen we aan een online omgeving waar de erfgoedgemeenschap op een interactieve wijze kan omgaan met het (al dan niet materiële) erfgoed van Voem, om dit levend te houden.

Het gaat om een project waarin we willen innoveren door gebruik te maken van een nieuw medium. Dit betekent dat we doorheen het proces een samenwerking aangaan met het Tsjechische bedrijf Spacemakers, dat zich specialiseert in het ontwerpen van virtuele ruimtes. Hierbij zal het bedrijf het ontwerpen en bouwen van de 3D-ruimtes op zich nemen, maar blijft de inhoud doorheen het proces volledig onder het beheer van Amsab-ISG en Voem vzw, en dit in nauwe samenwerking met de erfgoedgemeenschap. Daarnaast is het doel ook om vanuit deze samenwerking, en vanuit het proces zelf, expertise op te bouwen rond virtuele ontsluitingsmethodes die ook de rest van de erfgoedsector ten goede kan komen. Hiertoe voorzien we verscheidene methodes om deze kennis tot de erfgoedsector te brengen, gaande van artikels tot workshops en virtuele rondleidingen.

In een eerste fase richten we ons op het contacteren en bijeenbrengen van een inclusieve en diverse community rond het erfgoed van Voem, om van hieruit vorm te geven aan de Metarchive. We willen aan de slag gaan met de leden van Voem (vrijwilligers, artiesten en organisaties) en met het diverse doelpubliek van de sociaal-culturele organisatie die is ontstaan vanuit de moslimgemeenschappen in België. Vanuit deze samenwerking is het de bedoeling dat we jonge gebruikers, alsook minder gerepresenteerde groepen kunnen bereiken. Aan de hand van een participatief traject geven we vorm aan de invulling van Metarchive, wat idealiter zou leiden tot een proces van volledige co-creatie – in hoeverre dit haalbaar zal zijn valt natuurlijk nog te zien – maar de actieve, creatieve Voem-gemeenschap is een sterke reden om te geloven in het slagen hiervan.

Daarnaast omvat deze fase ook een uitgebreid digitaliseringsproces van het erfgoedmateriaal, waarbij we op basis van community feedback gericht aan de slag gaan met de rijke collectie van Voem. Hierbij bouwen we deels voort op het bestaande platform van Voem, DiverzCity, en de community die daarrond is gegroeid. Met Metarchive willen we een mogelijkheid geven aan geïnteresseerde jongeren om actief om te gaan met het rijke erfgoed van Voem en van de Belgische moslimgemeenschappen. Een dergelijk project kan enkel slagen als we het doelpubliek zelf betrekken in het ontwerpproces op een duurzame wijze.

Op basis van de bevindingen uit het participatief traject ontwerpt Spacemakers vervolgens in overleg met Voem en Amsab-ISG een virtuele expositie- en archiefruimte. Dit zal fungeren als het technologische kader waarin de rest van de activiteiten plaatsvinden. Om te beginnen wordt het gedigitaliseerde erfgoed en archiefmateriaal geïntegreerd in de Metaverse. Het doel is op een aantrekkelijke en overzichtelijke manier de gebruiker toe te laten het erfgoed van Voem te ontdekken en er zo mogelijk ook actief mee aan de slag te gaan. We denken hierbij aan fotomanipulaties of -collages, of het uitlichten van opvallende bronnen ten voordele van andere gebruikers. In die zin is het belangrijk dat we een dichte opvolging hebben van de receptie van de Metaverse en de wijze waarop de gebruikers ermee omgaan. Op basis van deze community feedback werken we samen met Spacemakers om de ruimte verder te optimaliseren op periodieke wijze.

Vanuit de Metarchive willen we doorheen het tweede projectjaar vervolgens verschillende activiteiten op poten zetten om de erfgoedgemeenschap en het bredere publiek te activeren. Het doel is om de co-creatie hierbij voort te zetten, wat ook betekent dat de concrete invulling van de activiteiten nog te bepalen valt. Het doel is dan ook de erfgoedgemeenschap zelf aan te zetten tot de invulling van de Metarchive aan de hand van verschillende soorten content, alsook creatieve of intellectuele wedstrijden waarvan de inzendingen verder kunnen dienen als verrijking van de Metaverse. Bovendien willen we hierbij ook samenwerken met kunstenaars uit het netwerk van Voem, die vanuit de Metarchive hun werk kunnen tentoonstellen en op een unieke manier in contact komen met hun publiek. Tot slot willen we ook nagaan in welke mate het virtuele medium geschikt is om vormen van immaterieel erfgoed te borgen. Een goed voorbeeld hiervan is kalligraffiti, een praktijk waar Voem actief mee bezig is, maar we denken hierbij ook aan slam poetry of textielkunst. Vandaar bekijken we de mogelijkheden om de erfgoedgemeenschap via een virtueel medium ook te laten kennismaken met vormen van immaterieel erfgoed, zoals het geven van workshops geleid door kunstenaars.

Tot slot stellen we ook een duurzaamheidsplan op om de invulling van de Metarchive te bepalen na afloop van de projectduur en de werking ervan verder te integreren in die van Amsab-ISG en/of Voem vzw. Als onderdeel hiervan bekijken we ook andere pistes om de metaverse als communicatietechnologie te gebruiken voor de toekomstige werking van de organisaties. Terwijl het project dus twee jaar duurt, kiezen we er bewust voor op dit moment enkel de aanvraag in te dienen voor het eerste projectjaar. De reden hiervoor is de vermelde focus op participatie en co-creatie in de mate van het mogelijke. Wanneer we doorheen het eerste projectjaar de Metarchive realiseren, is het doel ook verder te denken over het verloop van het tweede projectjaar en de mogelijkheden die het co-creatieve proces ons kan verschaffen. Terwijl we in deze aanvraag verschillende mogelijkheden bespreken om de erfgoedgemeenschap te activeren vanuit de Metaverse, is het niet de bedoeling dat enkel wij het tweede projectjaar sturen. Vandaar bespreken we in deze aanvraag het tweede jaar wel in grote lijnen, maar laten we de precieze invulling over aan de aanvraag die we volgend jaar indienen.