Vlaanderen pioniert met digitalisering historische foto's op glasplaat
170.000 glasplaten zien voor het eerst weer het daglicht en worden gedigitaliseerd voor het grote publiek.
Meemoo, Vlaams instituut voor het archief, dat archiefmateriaal voor de cultuur-, overheids- en mediasector digitaliseert, is gestart met een uniek project: het digitaliseren van maar liefst 170.000 glasplaten. Het is de eerste keer dat dit in Europa op zo’n grote schaal gebeurt. Het komende anderhalf jaar zullen specialisten hier ook volop mee doorgaan. Het nieuws is op 17 augustus − de Dag van de Fotografie − bekend gemaakt.
“Dit project is ongezien in Europa. Het fotograferen in hoge resolutie en digitaliseren van zo’n gigantische collectie glasplaten afkomstig van Vlaamse musea, erfgoedbibliotheken en archieven, gebeurt nergens op zo’n grote schaal als hier”, zegt Nico Verplancke, directeur van meemoo. “Met onze partners stellen we dit historisch relevante materiaal digitaal veilig voor de toekomst en maken we het toegankelijk voor het brede publiek. De glasplaat is een van de oudste materialen om foto’s op af te beelden en werd vanaf de negentiende eeuw gebruikt. De afbeeldingen op die fragiele glasplaten hebben dan ook een grote historische waarde. Ze geven ons een zicht op het dagelijkse leven van de negentiende en twintigste eeuw."
Dit project bewijst nogmaals de kracht en het historisch belang van elk beeld. Maar ook de magie, want op de glasplaten staan ook sprookjesbeelden die dienst deden als onderwijsmateriaal en tekenfilm avant la lettre.
Pareltjes die al jaren verborgen bleven voor het publiek, want glasplaten zijn erg fragiel. Het materiaal werd vanaf de negentiende eeuw gebruikt om afbeeldingen te kunnen tonen. Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw moet de glasplaat plaats ruimen voor foto’s op kunststof. Zo worden er meer en meer dia's gebruikt, die velen zich nog zullen herinneren van familiefeesten of spreekbeurten. Hoe dan ook herbergen de glasplaten een immense schat aan informatie.
Tijdens een grote inventarisatie vorig jaar bij 31 archieven, musea en erfgoedbibliotheken in Vlaanderen identificeerde meemoo in totaal 170.000 glasplaten om te digitaliseren. De Universiteit Gent heeft met zo’n 46.000 glasplaten de grootste collectie van de deelnemende archieven. Het stadsarchief van Mechelen en het FOMU (Fotomuseum in Antwerpen) tellen respectievelijk meer dan 21.500 en 11.000 glasplaten.
Voor de digitalisering wordt samengewerkt met het digitaliseringsbedrijf GMS uit Nederland. Zij digitaliseren de glasplaten bij enkele archieven zelf, maar de meeste verhuizen voor een tijdje naar Nederland. De glasplaten worden na digitalisering opnieuw veilig bewaard bij de musea, archieven of bibliotheken. De glasplaten van het Museum aan de Stroom (MAS) zijn inmiddels als één van de eersten vertrokken richting Nederland.
Vlaanderen maakt historische foto’s publiek toegankelijk
Alle gedigitaliseerde glasplaten zullen vanaf volgende zomer geleidelijk aan beschikbaar gemaakt worden op de online platformen van meemoo en op de platformen van de archieven, bibliotheken en musea die aan dit project hebben meegewerkt. Tegen eind 2023 moet alles klaar zijn. Het digitaliseringsproject kadert binnen het relanceplan van de Vlaamse overheid en krijgt Europese steun.
"We zijn erg trots op dit digitaliseringsproject van glasplaten dat deel uitmaakt van GIVE, het Gecoördineerd Initiatief voor Vlaamse Erfgoeddigitalisering. Het project kadert binnen het relanceplan Vlaamse Veerkracht en krijgt tevens steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Als Vlaamse overheid vinden we het cruciaal dat ons rijke verleden niet verloren gaat voor toekomstige generaties. De afbeeldingen op de glasplaten geven een unieke inkijk in onze samenleving van ruim 100 jaar geleden. Het is onze plicht daar met de grootste zorg mee om te gaan en ze voor iedereen raadpleegbaar te maken," aldus Jan Jambon, Vlaams minister voor Cultuur.
Bron: persbericht meemoo
