Eind oktober verzamelden de leden van de cultuurfondsen in het Vlaams Parlement voor het symposium ‘Een plan C voor de VRT. De publieke omroep en zijn culturele opdracht’. Het is al lang dat de culturele sector meer media-aandacht vraagt voor kunst en cultuur op de openbare omroep. De gedelegeerd bestuurder van de VRT, drie academici en vier directeurs van overkoepelende organisaties uit de cultuursector lieten hun licht schijnen op deze kwestie.

Begin dit jaar werd de nieuwe beheersoversovereenkomst 2012-2016 van de VRT van kracht. Al in de vorige beheersovereenkomst werd er voorzien in een ‘Addendum’, dat specifiek aan cultuur gewijd was en dat tot doel had om de banden met de culturele sector aan te halen. In de nieuwe beheersovereenkomst zijn er 25 operationele doelstellingen voor cultuur. Op de website van de VRT worden ze als volgt samengevat:

• De VRT moet cultuur in de breedte en de diepte brengen, en werkt hiervoor nog structureler samen met culturele actoren.
• De VRT blijft dus een actieve rol opnemen in de cultuurwereld door zelf accenten te leggen in haar keuzes, door evenementen toegankelijk te maken voor een groot en divers publiek, door te blijven investeren in kwalitatieve producties met een archiefwaarde en door als hefboom te fungeren voor vernieuwende audiovisuele productie.

Concreet had gedelegeerd bestuurder Sandra Depreter het over drie niveaus van samenwerkingen met de culturele sector:

• Het redactionele – hierbij ‘verslaat’ de VRT het culturele gebeuren als nieuwsmedium, net als de andere aanbieders van actua en bijhorende duiding;
• Het (co-)productionele – waarbij de VRT en een culturele actor samen een nieuw product ontwikkelen (televisie- of radio-uitzending, al dan niet met andere, transversale luiken);
• Het conceptuele – waarbij de VRT en (een) culturele actor(en) samen in zee gaan om nieuwe formats te bedenken, bv. naar aanleiding van een evenement of een grotere trend.

In ‘Cultuurprogramma’s op de VRT: de zoektocht naar de heilige graal?’ had prof. dr. Hilde Van den Bulck (departement Communicatiewetenschappen, UA) het over de aandacht voor cultuur op de VRT, in een internationaal, vergelijkend perspectief. Vervolgens nam ze de kritiek op het door de VRT gevoerde beleid m.b.t. cultuur onder de loep en zocht ze naar dieperliggende verklaringen. Zo stipte Van den Bulck aan dat een aantal functies onder druk kwam te staan “naarmate de Europese publieke omroep vanaf de tweede helft van de jaren 1980 de cultureel-educatieve logica inruilt voor een competitieve businesslogica.”

Prof. dr. Daniël Biltereyst (vakgroep communicatiewetenschappen UGent en directeur Centre for Cinema and Media Studies) werkte achtereenvolgens met gedetailleerd cijfermateriaal een aantal basisstellingen uit, wees uitdagingen en aandachtspunten voor de VRT aan en deed ten slotte nog een aantal voorstellen.

Met ‘Het buitengewone dagdagelijks maken’ wees prof. dr. Katia Segers (vakgroep Communicatiewetenschappen VUB en directeur Centrum voor media en cultuurstudies) op het enorme belang dat de VRT als openbare omroep inneemt. Dat maakt van de VRT een “cruciaal onderdeel van de publieke sfeer en de werking van de democratie.” De titel van haar lezing bleek evengoed een program als een oproep:

“Het buitengewone dagdagelijks maken, is in eerste instantie – maar uiteraard niet uitsluitend – een uitgaging naar kinderen en jongeren toe. Immers, jong geleerd is jong gedaan. Wanneer ouders en school cultuur niet aanbieden, moet de VRT het medium zijn langs waar de wereld van kunst en cultuur zich opent voor kinderen en jongeren. De rol van VRT naar kinderen en jongeren toe inzake kunsteducatie én mediawijsheid én het enorme potentieel van de omroep als marketing- en promotiemachine voor de culturele sector, maakt dat de VRT de komende jaren meer dan ooit voor zijn voornaamste opdracht zal blijven staan: cultuur spreiden, cultuureducatie en ontspanning, ‘voor de vermooiing, de verblijding, en de veredeling van uw leven’ (Jan Boon, 1946).”

Op de VRT-website vindt u onder meer de ‘contacten Cultuur, muziek en taal’, de geschiedenis van de VRT in woord en beeld, informatie over de archiefdienst van de VRT, enz. Als bijlage bij dit bericht vindt u de presentatie van Sandra Depreter, evenals de teksten van prof. Van den Bulck, prof. Segers en prof. Biltereyst en de volledige tekst van de beheersovereenkomst. Meer beleidsgerelateerde informatie vindt u op de website van de VRT.

‘Een plan C voor de VRT. De publieke omroep en zijn culturele opdracht’ was een initiatief van Davidsfonds, Masereelfonds, Rodenbachfonds, Vermeylenfonds en Willemsfonds.