De Taalweek (3): De VRT als uitdrager van de taalnorm

VRT-torenVan 20 tot 26 oktober houdt de VRT een Week van de Taal. De openbare omroep besteedt deze week op al zijn radio- en tv-zenders extra aandacht aan onze taalrijkdom. Omdat taalvariatie ook cultureel erfgoed is, wil FARO die actie graag ondersteunen. Daarom deze week ook hier elke dag een taalbericht. In zo'n Taalweek mag ook de initiatiefnemer wel eens in de schijnwerper gezet worden en dat deed de VRT dan gisteren ook zelf.

In het kader van haar Week van de Taal organiseerde de VRT op dinsdag 21 oktober in samenwerking met de Nederlandse Taalunie (NTU) een heus Taalsymposium in de Zuiderkroon te Antwerpen. Ruim 300 genodigden uit het eigen omroephuis, het onderwijs en de taalwetenschap kwamen een ganse dag naar uiteenzettingen en debatten luisteren. Zoals het een mediabedrijf betaamt, werd er meteen ook een show van gemaakt, met Sofie Van Mol en Marcel Vanthilt als presentatieduo en Mira en Frank Vander Linden als musicerende intermezzi. Het gemonteerde resultaat is via de stilaan onvermijdelijke rode knop digitaal te bekijken op Canvas+. Wie meer op de inhoud van het vertelde wil focussen, kan vanaf vandaag de verslagen van alle lezingen en van de beide debatten lezen op de voortreffelijke website van Ruud Hendrickx, de al even voortreffelijke taaladviseur van de VRT.

Diezelfde website, zo werd gisteren aangekondigd, zal weldra ook een interessante vernieuwing rijker zijn. Aan de uitspraakbank worden geluidsfragmenten toegevoegd, om de correcte uitspraak van allerlei moeilijke vreemde woorden en buitenlandse namen ook hoorbaar en imiteerbaar te maken. Dit zal het gebruiksgemak gevoelig verhogen voor iedereen die via de website van deze gratis publieke dienstverlening van de taaladviseur gebruik wil maken.

De aanwezigheid van een aantal prominente beleidsverantwoordelijken in het programma – minister-president Kris Peeters (vertegenwoordigd door een kabinetsmedewerkster), onderwijsminister Frank Vandenbroucke (wel lijfelijk aanwezig), Dirk Wauters (gedelegeerd bestuurder van de VRT), Mieke Berendsen (algemeen directeur Media van de VRT), en Linde van den Bosch (algemeen secretaris van de NTU) – moest onderstrepen dat de VRT het ernstig meent met haar rol als “uitdrager van de standaardtaalnorm” en ook dat de Vlaamse Gemeenschap als subsidiërende overheid dit zeer apprecieert. Verder kwam een plejade aan taalexperten, mediamensen en culture opiniemakers uit Nederland en Vlaanderen aan het woord. Het meest opmerkelijke en aansprekende verhaal van het symposium werd gebracht door de taalkundige publicist Wim Daniëls met zijn onverschrokken pleidooi om ook de jongerentaal in al haar diversiteit én dynamiek ernstig te nemen als onderdeel van het talige variatiespectrum.

In de voordrachten, de interviews (van op de in medialand ondertussen obligaat geworden sofa), de vooraf opgenomen reacties en de beide debatten was er een roerende eensgezindheid over de noodzaak om de Vlamingen opnieuw te motiveren tot het meer en beter gebruiken van hun standaardtaal. Tegelijk was er ook een duidelijke en even grote eensgezindheid over het culturele belang van taalvariatie. De echte hete hangijzers inzake taalpolitiek werden overigens keurig omzeild. Hoe dat precies in zijn werk kan/moet gaat als de norm die de openbare omroep wil helpen verspreiden eerst “van onderop” bepaald moet worden; of hier geen contradictie voorgeprogrammeerd is, omdat de omroep willens nillens toch ook altijd spraakmakend functioneert; in welke verhouding de om meer prestige en dus exclusiviteit smekende standaardtaal staat enerzijds tot de zich steeds breder manifesterende aandacht voor intentioneel niet-genormeerde taalvariatie en anderzijds tot de standaardtalige lappendeken van onze interculturele en globaliserende samenleving: op deze thema’s werd niet of slechts zeer zijdeling ingegaan.

Maar geen nood: in haar concrete beloften aan het eind van deze opnamedag met geprivilegieerd publiek kondigde de algemeen directeur Media van de VRT aan dat de Week van de Taal een recurrent initiatief wordt. In die zin voldeed deze taal-symposium-show perfect aan hetgeen men van een televisieprogramma mag verwachten: een beknopte, inleidende en nogal veralgemenende opmaat voor de echte, brede en open debatten die de openbare omroep dus ook de volgende jaren met dit soort stimulerende prikkels wil aanjagen en mee tot stand brengen.

Rob Belemans
taalvariatie
VRT
Week van de Taal
Conferentie