28 april: Werelddag voor veiligheid en gezondheid op het werk

Werken in de boomgaard, 1917: moderne methoden voor het telen en op de markt brengen van fruit. Sears, Fred Coleman, 1866-, via Wikimedia Commons

28 april is door de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) uitgeroepen tot jaarlijkse 'Werelddag voor veiligheid en gezondheid op het werk'. Een ideale dag om even stil te staan bij de risico’s op de werkvloer, ook voor cultureel-erfgoedwerkers.

Wist u dat ...

de eerste aanvraag tot arbeidsongeschiktheid door beroepsziekte in België het vaakst wordt ingediend door werknemers in de leeftijdscategorie van 50 tot 60 jaar? Aan het einde van de beroepscarrière dus. Dat brengt ons meteen bij het sluipende karakter van beroepsziekten: werknemers of beroepsbeoefenaars die stelselmatig worden blootgesteld aan een bepaald risico, dragen vaak pas later de effectieve gevolgen.

tendinitis of peesontsteking de meest voorkomende beroepsziekte is? Krachtige repetitieve bewegingen of een slechte houding zijn de grootste boosdoeners. Maar ook mentale gezondheid is een belangrijk aandachtspunt: wist u bijvoorbeeld dat bijna een kwart van alle mensen in langdurige arbeidsongeschiktheid getroffen is door burn-out of depressie? Herkennen en voorkomen is dus de boodschap!

Aan de slag!

Geen betere dag dan 28 april om even stil te staan bij de mogelijke risico's van uw beroep en een analyse te maken. Denk samen met uw team na over mogelijke oplossingen en breng ze zo snel mogelijk in de praktijk. Dat kan ook kleinschalig of individueel, door bv. zelf enkele aanpassingen uit te voeren in uw dagelijkse werkgewoontes. Denk bv. aan ergonomisch werken.

Door de coronacrisis, met veel onzekerheden en stress, kwam mentale gezondheid op het werk sterk onder de aandacht. Uit cijfers van het RIZIV uit 2021 bleek dat langdurige burn-outs en depressies gedurende een tijdspanne van vijf jaar met maar liefst 46 % waren toegenomen. De federale overheid lanceerde in 2021 een informatie- en sensibiliseringscampagne om het onderwerp van mentaal welzijn op het werk bespreekbaar te maken. Een handige tool met heel wat tips vindt u hier.

Gevaarlijk erfgoed

Een aspect waar u misschien niet meteen aan denkt, maar dat specifiek in de cultureel-erfgoedsector erg belangrijk is, is dat de collectie zelf ook een risico kan inhouden voor de gezondheid. Vaak denken erfgoedwerkers eerst en vooral aan de veiligheid van het object. Hun eigen veiligheid krijgt minder snel aandacht. Denk bv. aan objecten die behandeld werden met pesticiden tegen insecten, of die er door gebruik mee in contact kwamen (zie foto). Of objecten die deels vervaardigd zijn uit asbest, radioactief materiaal, zware metalen, plastics, maar ook bv. aangetast zijn door schimmels enz.

Enkele tips:

Het Erfgoedwijzer-dossier 'Gevaarlijk erfgoed: asbest', dat FARO uitwerkte i.s.m. ETWIE, biedt u aandachtspunten en aanbevelingen bij de omgang met asbest in uw collecties, van planning tot tentoonstelling.
In faro | tijdschrift over cultureel erfgoed verscheen in 2021 een dossier over 'Integrated Pest Management', met onder meer een overzicht van de belangrijkste elementen bij het opstellen van een veiligheidsrisicobeheersplan.
De Universiteit Antwerpen organiseert op 23 en 24 oktober een studiedag over 'Hazardous materials and tangible cultural heritage'.