LOCUS publiceerde onlangs een interessant cahier over sociaal-artistieke projecten in een landelijke context. Aanleiding was het project Toer d’Amour in Zwalm, dat ook enkele linken naar erfgoed bevatte. Het cahier bevat tips, reflecties en getuigenissen over dit project.

Toer d’Amour was een sociaal-artistiek project dat gedurende drie jaar de sociale cohesie in twaalf dorpen wilde versterken. In Zwalm was er immers, net als in andere landelijke gebieden, een zekere spanning ontstaan tussen de oorspronkelijke inwoners en de nieuwe inwijkelingen uit de stad. De sociaal-artistieke projecten van Toer d’Amour brachten mensen samen om elkaar te leren kennen en de veranderingen in de dorpen een plaats te geven. Het cahier beschrijft de volgende vijf projecten:

• een tentoonstelling met nieuwjaarsdrink over de passies van de inwoners;
• een dorpsfeest met reuzen;
• een filmproject over het dorpsleven vroeger en nu;
• een boek en tentoonstelling over levensverhalen van mensen die op nummer 6 wonen;
• de Zwalmgames, een soort spel zonder grenzen tussen de twaalf dorpen.

Toer d'Amour was vernieuwend omdat het de sociaal-artistieke praktijk naar de landelijke context vertaalde. Bovendien sprak het project alle inwoners aan, en richtte het zich niet alleen tot kansengroepen. De kracht van Toer d’Amour was dat er veel kon: deelprojecten kregen de tijd om organisch te groeien en er was manoeuvreerruimte om in te spelen op onverwachte impulsen.

Het cahier beschrijft de projecten en laat inwoners van Zwalm aan het woord. Daarnaast is er ruimte voor reflectie over de veranderende lokale samenleving en over de risico’s van dergelijke projecten. Met een dergelijke aanpak kan men namelijk ook ongewild bestaande groepen versterken (bonding) en daardoor te weinig bruggen slaan naar nieuwe groepen (bridging). Toer d’Amour heeft dit echter kunnen ontwijken.

Toer d’Amour kon rekenen op Europese steun van Leaderprojecten. Het was dus een relatief duur en ook grootscheeps project, wat niet voor alle gemeenten haalbaar is. Maar de praktische tips die uit het project resulteerden, zijn ook op kleinere schaal bruikbaar. Zeker de moeite dus om dit cahier eens nader te bekijken, u kunt het hier downloaden.