Zomernummer faro | Hoe belangrijk is onderzoek écht?

faro, 17(2024)2, detail uit de cover © Kristof Vrancken

Onderzoek en erfgoedorganisaties: het lijken evidente communicerende vaten. In het zomernummer van faro | tijdschrift over cultureel erfgoed wordt dit bevestigd. Tegelijk houdt het de erfgoedsector, de academische wereld en ook het beleid een spiegel voor. Want zo vanzelfsprekend is het helemaal niet.

Dit nummer brengt een pleidooi voor meer aandacht voor onderzoek in de erfgoedorganisatie. Een pleidooi ook voor de erkenning van het specifieke erfgoedonderzoek, voor de ontwikkeling van een inclusief, meerstemmig onderzoeksbeleid én voor een betere en gelijkwaardige samenwerking met de academische partners.  

  • Laat ons een kat een kat noemen. Stellen dat onderzoek “belangrijk” is, betekent niet dat het de aandacht in de organisatie krijgt die het verdient. Dat is een realiteit die allesbehalve nieuw is. In haar bijdrage schrijft Maartje Beekman van CODART over de “toekomst van de conservator” en hoe onderzoek steeds meer onder druk komt te staan in de (internationale) kunsthistorische wereld. 
  • Het recent afgeronde Lerend Netwerk Erfgoed, onderzoek en kennisontwikkeling boog zich over de vraag welke plaats onderzoek inneemt in collectiebeherende en dienstverlenende organisaties. Het mondde uit in een inspiratienota en de lezer krijgt, bij wijze van smaakmaker, vijf statements en actiepunten mee. 
  • Saskia Scheltjens, hoofd research services van het Rijksmuseum, heeft het over het belang van samenwerking, dienstverlening en (digitale) ondersteuning bij onderzoek.
  • Bram Beelaert legt dan weer uit dat participatie van gemeenschappen in het Red Star Line Museum (waar hij onderzoeker is) geen hippe trend is, maar ingebed zit in de werking van het museum.
  • Iedereen onderzoeker dus? Jacqueline van Leeuwen, coördinator vorming en advies bij FARO, zet in haar bijdrage de puntjes op de i en maakt de mogelijke vormen van participatie in onderzoek inzichtelijk.
  • Karolien De Clippel, directeur van het Modemuseum Hasselt, getuigt over de ontwikkeling van Revers, een netwerk over modestudies, dat getrokken wordt door mode-onderzoekers in de erfgoed- en academische wereld.
  • Meer synergiën tussen beide zijn wenselijk, maar de mogelijkheden voor onderzoeksfinanciering zijn beperkt. Dat beaamt ook Marjan Doom, directeur van het GUM & Plantentuin in een interview.
  • Jan Stuyck, coördinator van het Centrum Kunstarchieven Vlaanderen, zoomt dan weer in op het onderzoek en de bewaring van performance en ander ‘levend archief’.
  • Tot slot gaat het interview met Nadia Nsayi, schrijver en medewerker van het AfricaMuseum, dieper in op de vraag wie de macht heeft bij een onderzoeksproject. 

Verder in dit nummer

  • In het voorjaar publiceerden alle Vlaamse politieke partijen hun verkiezingsprogramma’s. FARO doorploegde de programma’s van de partijen die tijdens deze legislatuur in het Vlaams Parlement zetelden. We gingen op zoek naar hun visie en standpunten.
  • Beeldend kunstenaars Jana Vasiljević en Tim Bruggeman liepen het voorbije anderhalf jaar in het Nationaal Museum van de Speelkaart in Turnhout een ‘meester-leerlingtraject’. De bedoeling? Leren van een meesterdrukker – al bleek algauw dat dat leren geen eenrichtingsverkeer was, wel integendeel.
  • Dit jaar viert het kwaliteitslabel voor collectiebeherende instellingen zijn 25e verjaardag. Op 25 jaar tijd is de cultureel-erfgoedsector sterk geëvolueerd. Een terug- en vooruitblik. 
  • Voor de rubriek Sprekend erfgoed zoomen we in op een pagina uit een recent opgedoken 18e-eeuws manuscript van een anonieme Antwerpse textielverver.
  • In de reeks ‘In Europa’ richten we dit keer de schijnwerper op … België. Ons land was de voorbije zes maanden voorzitter van de Raad van de Europese Unie en Vlaanderen was dit voor cultuur. Hoe verloopt dat voorzitterschap en welke impact heeft het op de erfgoedsector?
  • Achter de muren van talloze parochiekerken werken erfgoedcellen al jaren aan het in kaart brengen, verzorgen en bekendmaken van omvangrijke collecties religieus erfgoed. De noden van dit erfgoed zijn enorm, zo blijkt.
  • Voor de rubriek ‘Het atelier’ gingen we op bezoek bij Bram De Man, contrabasbouwer in Brussel. Hoe ziet zijn werkplek eruit?
  • Hoe vergaat het landgenoten die in de wijde wereld in de cultureel-erfgoedsector werken? Jeroen Vandommele is conservator na-middeleeuwse en moderne handschriften in de KB - Nationale Bibliotheek van Nederland.  
  • Au Daringman in Brussel is de erfgoedplek van theatermaker Sigrid Vinks. 

Lees faro online

Ziet u geen ISSUU-weergave? Klik dan hier.

faro?

faro | tijdschrift over cultureel erfgoed is het tijdschrift van FARO, het steunpunt voor cultureel erfgoed. Het verschijnt viermaal per jaar (maart, juni, september en december), telt gemiddeld 64 pagina’s en richt zich tot het brede cultureel-erfgoedveld in Vlaanderen (archieven, bewaarbibliotheken, documentatiecentra, erfgoedcellen, erfgoedverenigingen, musea, sector volkscultuur …) en iedereen die van ver of nabij daarmee te maken heeft (overheden, pers, media, bibliotheken, scholen …).

faro bestellen kan online of via het telefoonnummer 02 213 10 64. Losse nummers kosten 10 euro, een jaarabonnement (vier nummers, vanaf 2023) 40 euro. Het tijdschrift wordt ook verkocht via de (betere) boekhandels.

Foto: faro, 17(2024)2, detail uit de cover © Kristof Vrancken

faro