Kunnen we succesvol een lockdownprocedure uitvoeren wanneer we worden geconfronteerd met externe bedreigingen voor onze bezoekers, onze medewerkers en de kunstcollectie? Dit vroegen de medewerkers van het MSK Gent zich begin dit jaar af. Wat zijn de beslissende voorwaarden voor een lockdown? Hoe communiceren we hierover met het publiek, tijdens en na de procedure? En hoe gaan we te werk om de collectie veilig te stellen tijdens de procedure?

Wesley De Smet (hoofd facilitair beheer van het museum) en Kim Covent (adviseur van de lokale Gentse politie) werkten samen aan de procedure. Ze gaven opleiding aan de personeelsleden en organiseerden op 13 juli een heuse lockdownoefening in het museum tijdens de reguliere openingsuren met bezoekers, actieve deelnemers en observators.

Voorbereiding op een lockdown in Amerika

Aangezien Europese landen zelden te maken krijgen met active shooters of gewapende indringers is het niet gebruikelijk om lockdownprocedures te ontwerpen of te oefenen – dit in tegenstelling tot onze uitgebreide ervaring met evacuaties en andere noodplannen. Onderzoek toont aan dat met name Amerikaanse scholen en universiteitscampussen heel wat meer ervaring hebben met verschillende soorten lockdowns. Daar worden kinderen en studenten gedrild in veiligheidsprocedures tegen interne of externe bedreigingen.

Lockdowns relevant in Europa? 

Het scenario van externe dreigingen is niet langer hypothetisch: tijdens protesten tegen de coronamaatregelen in de tweede helft van 2021 kwamen relschoppers herhaaldelijk wel heel dicht bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) in Brussel. Begin 2022 verzamelden duizenden demonstranten zich ook op het Museumplein in Amsterdam om te protesteren tegen de coronamaatregelen. Ook de nieuwe vormen van activisme die mikken op kunstobjecten en musea, verhogen de bezorgdheid. Het is een logische volgende stap voor museumbeveiliging om zich voor te bereiden op lockdownprocedures, de inverse beweging van een evacuatie of een 'invacuatie'.

Expertise en samenwerking met de Gentse politie in het MSK Gent

Het MSK Gent speelt al jaren, in nauwe samenwerking met o.a. de Gentse politie, een grote rol op het vlak van museumbeveiliging. Dit uitte zich onlangs nog in een actieve medewerking aan de opmaak en publicatie van barrièremodellen in de strijd tegen (kunst)criminaliteit. Maar ook in de opstart van het expertisecentrum over kunstcriminaliteit ‘G.R.A.C.E.’ waarin het MSK Gent samen zetelt met Universiteit Gent, de Belgische en Nederlandse politie, FARO, de douane, erkende veiligheidsadviesbureaus zoals Securitas en senior veiligheidsadviseur Ibrahim Bulut. 

Het MSK Gent ontwikkelde begin 2022 een lockdownprocedure op basis van volgende scenario's:

1. een externe dreiging door rellen of sociale onrust;
2. een interne dreiging door (gewapende) indringers en
3. een shelter-in-place vanwege een extern gezondheidsrisico. 

De grote lockdownoefening die het MSK Gent in samenwerking met de politie hield in de zomer van 2022 met bezoekers, museummedewerkers, vrijwilligers en lokale politie bleek zinvol en leerrijk. De resultaten hiervan op gebied van besluitvormingsparameters, communicatiestrategieën (inclusief sociale media), verzamelen van moeilijke of panikerende bezoekers, veiligstellen van de collectie en debriefing delen ze graag met het veld.

Wil u de resultaten ontvangen of stelt u graag een aantal vragen? Neem dan contact op met Kim Covent via kim.covent@police.belgium.eu of met Wesley De Smet via Wesley.DeSmet@stad.gent