Wat is de rol en functie van museumwinkels in Vlaanderen en Brussel? Wat verwachten musea zelf van een winkel? Inkomsten genereren of het publiek informeren? Welke doelstellingen men ook ambieert, de vraag doet zich in ieder geval stellen hoe men in de praktijk het beste aan de slag gaat. De publicatie baseert zich op onderzoek, praktijkvoorbeelden, en het betoog van experten om een antwoord te vinden op bovenstaande vragen.

Doe zelf de test: indien u een museum bezoekt, gaat u dan sowieso ook even langs de museumwinkel om te grasduinen in catalogi, om aan het kaartenmolentje te draaien of om te kijken welk kleinood u als aandenken kan meenemen? Geen nood indien uw antwoord positief is. Uw cultuurliefhebberij zal hierdoor allerminst in twijfel worden getrokken. Het bevestigt daarentegen enkel maar het feit dat ons koopgedrag zich voortzet in een omgeving waar we aanvankelijk met heel andere bedoelingen naartoe gingen. Een museumbezoek dus, maar als de winkel er is dan pikken we die ook nog even mee.

De museumwinkel (van kaartenhouder tot designshop) is dus meer dan zomaar een ruimte. Hij fungeert voor de bezoeker als het ware als ‘antichambre’ voorafgaand aan, of als ‘chill out room’ na het eigenlijke museum- of tentoonstellingsbezoek. Voor musea reden te meer om hieraan dan ook de nodige aandacht te besteden. Museumwinkels wordt onrecht aangedaan wanneer men ze enkel maar beschouwt als een gemakkelijke oplossing voor het werven van inkomsten. Museumwinkels bieden daarentegen de gelegenheid om bezoekers te ‘soigneren’ en te informeren.

In hoeverre musea in Vlaanderen en Brussel daar ook zo over denken, onderzochten de studenten Culturele Studies van de KU Leuven. De resultaten worden in deze publicatie gepresenteerd. Vast staat in ieder geval dat alle mogelijkheden nog lang niet worden benut. Jan Dursin (Ronin, museum marketing) en Jan Vermassen (Reproductiefonds) kaderen de resultaten vervolgens op het vlak van het museumwinkelbeheer: hoe plant en runt men een museumwinkel het beste? En loont merchandising bijvoorbeeld wel de moeite? Vanuit het oogpunt van publiekswerking (Hildegarde Van Genechten) wordt dan weer naar antwoorden gezocht op de vraag hoe de musea de ‘shoppers’ nauwer kan betrekken bij het museum en bij het tentoongestelde. Daarnaast doen de Musea Brugge (Walter Rycquart) en het Stedelijk Museum Leuven (Veronique Vandekerchove) hun visie op de eigen museumwinkel uit de doeken. En tot slot werpen Dirk Noordman (Erasmus Universiteit Rotterdam) en Anne Houk de Jong (Legermuseum Delft) nog een licht op museumwinkels in internationaal perspectief.