Wat levert dat eigenlijk op, investeren in cultuur? Over die vraag woeden soms hevige debatten, waarbij voor- en tegenstanders van een actief cultuurbeleid soms positie innemen op basis van weinig onderbouwde aannames pro en contra. Er is dus dringend nood aan objectivering. Om die reden brachten een 15-tal actoren uit de kunsten, het erfgoedveld en de sociaal-culturele sector het nodige budget samen voor een collectieve onderzoeksopdracht, met steun van de Vlaamse overheid.

Wat zijn de echte meerwaarden verbonden aan cultuur? Is er harde evidentie voor positieve (neven)effecten op terreinen buiten de cultuurwereld zelf? Draagt cultuur bij tot fundamentele processen van socialisering en subjectivering, en zo ja: hoe dan wel?

Academische opdracht

Een multidisciplinaire ploeg van sociologen, economen en psychologen, verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, ging de uitdaging aan om rond bovenstaande vragen het kaf van het koren te scheiden. Het onderzoek is opgebouwd rond vier delen:

1. een exploratie van de kernvraag, met een afbakening van centrale begrippen (kunst, cultuur, creativiteit ... waarden, impact, effecten, “kapitaal” …);
2. een inventarisatie van maatschappelijke vooronderstellingen en empirisch gemeten waarden;
3. een cultuurpolitiek interpretatiekader;
4. een overzicht van waardevolle onderzoeken en casestudies, telkens met korte beschrijving.

De onderzoekers hebben daarbij oog voor zowel het “meetbare” als het “onmeetbare” en staan uitgebreid stil bij cultuur als de maatschappelijke bouwsteen die als geen ander zin aan een mensenleven kan geven.

Om de voornaamste inzichten uit het vuistdikke rapport breed te verspreiden, geven de opdrachtgevers ook een compact leesboekje uit van de hand van publicist Patrick De Rynck.

De onderzoeksopdracht De waarde van cultuur gaat uit van de volgende steunpunten: Socius, Locus, Cultuurnet Vlaanderen, FARO, Vlaams Theater Instituut, Bibnet, Circuscentrum, BAM, Forum voor Amateurkunsten, Demos, Stichting Lezen, Muziekcentrum Vlaanderen en Vlaams Architectuurinstituut. De opdracht werd gerealiseerd met steun van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media en in samenwerking met het onderzoeksplatform Cultuur.