“Ik besef nu pas hoeveel ik soms ten onrechte ‘blindelings’ op mijn ogen vertrouw!”
“Ik vond het boeiend om een kunstwerk op een andere manier te ‘bekijken’. Ik besteedde nu meer tijd en aandacht aan een kunstwerk dan als ik mijn ogen had gebruikt. Anders bekijk ik het beeld in één oogopslag. Nu nam ik meer de tijd om details te betasten. Het was een rijke ervaring!”

Blinden en kunsten en erfgoed? Een onmogelijke combinatie? Dat dacht u maar. Want dit zijn enkele reacties van bezoekers die deze zomer het project Art in the Dark tijdens Beaufort03 bezochten. Het publiek kon er op een wel heel bijzondere manier kennismaken met beeldend werk van Peter Rogiers: de kunstwerken bevonden zich in een ‘black box’ waar blinde en slechtziende gidsen (ziende!) bezoekers rondleidden. De blinde en slechtziende personen waren in dit geval de deskundigen van dienst en lieten de bezoekers op een andere manier ‘kijken’ naar kunst.

Musea en andere erfgoedsites kunnen heel wat van de aanpak van deze blinde en slechtziende gidsen opsteken. In plaats van te focussen op de kijk-ervaring, gaan deze  gidsen namelijk uit van een zintuiglijke beleving van het tentoongestelde werk. Dit betekent voor de bezoeker: beter (of aandachtiger) luisteren, voelen, ruiken… En als het om multisensoriële beleving gaat, hebben blinde en slechtzienden wel degelijk een streepje voor. Organisatoren van tentoonstellingen daarentegen, hebben er vaak niet de minste ervaring mee. Vanuit veiligheidsoverwegingen bijvoorbeeld, houdt men de bezoeker en het tentoongestelde object liefst zo ver mogelijk uit elkaar. De ervaringen van de blinde en slechtziende gidsen leert nu echter hoe deze afstand kan worden overbrugd. “Conservators denken vaak dat blinden en slechtzienden enkel van kunst kunnen genieten door deze te betasten. Dit beeld klopt echter niet. Door middel van de techniek van het verbaal beschrijven kunnen we zelfs ‘kijken’ naar schilderijen”, getuigt Inge Piotrowski. Inge is blind, maar een ervaren museumbezoeker én gids.

Zicht op Cultuur (de sociaal-culturele beweging van Blindenzorg Licht en Liefde) nam het initiatief om al deze ervaringen van de blinde en slechtziende ervaringsdeskundigen te bundelen: de nieuwe publicatie ‘OngeZIENe rijkdom: blinden en slechtzienden openen de blik op kunst en erfgoed’ is het resultaat. Deze brochure bevat tal van tips en aanbevelingen voor de cultureel-erfgoedsector. Ook andere culturele organisaties kunnen zich met deze publicatie klaarstomen om blinde en slechtziende bezoekers voortaan op een (nog) betere manier te ontvangen op het vlak van onthaal, omkadering en bemiddeling, én om op een toegankelijke manier te communiceren met deze doelgroep. Deze publicatie maakt bovendien duidelijk dat ook ziende bezoekers kunnen genieten van ingrepen of aanpassingen voor blinde en slechtziende personen bij het presenteren van collecties.

De brochure is een uitgave van Zicht Op Cultuur (de sociaal-culturele beweging van Blindenzorg Licht en Liefde) en kwam tot stand in nauwe samenwerking met FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, en dankzij de steun en medewerking van de Vlaamse provincies, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Vlaamse overheid en de stuurgroep van het project Art in the Dark.

De brochure wordt – samen met een luistercd in daisyformaat – verspreid via het provinciale museumconsulentschap, de Vlaamse Gemeenschapscommissie en FARO. Verzendingskosten: 3 euro - stuur een mail naar bestellingen@faronet.be. U betaalt na levering en na ontvangst van de factuur. Vergeet aub niet uw contactgegevens, facturatieadres en indien van toepassing uw BTWnr. door te geven.

Een digitale versie in pdf wordt ter beschikking gesteld via de website van FARO. Een digitale versie in toegankelijk formaat voor blinden en slechtzienden verschijnt binnenkort eveneens op de website van FARO.

D/2009/2415/8 | ISBN 978-90-8150-660-1