Dit jaar is het exact 150 jaar geleden dat de Belgische architect Henry van de Velde (1863-1957) geboren werd. Ter gelegenheid van die verjaardag organiseren diverse (erfgoed)instellingen in binnen- en buitenland een brede waaier aan activiteiten. In eigen land zijn er onder meer tentoonstellingen in de Koninklijke Bibliotheek en in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG).

Na zijn studies aan de Academie voor Schone Kunsten wordt Henry van de Velde in 1880 lid van de avant-gardistische groep Les XX. Gaandeweg verschuift zijn interesse van de schilderkunst naar het decoratieve en ontwerpt hij onder andere meubelen, juwelen en boekbanden. Als architect en ontwerper bouwt hij een internationale carrière uit die hem via Duitsland, Nederland en België in Zwitserland zou brengen en die bijna driekwart eeuw zou duren. Bekend is Van de Velde onder andere van het huis Bloemenwerf in Ukkel, het Kröller-Müller Museum in Otterlo, het Nietszche-archief in Weimar en de Gentse Boekentoren.

Henry van de Velde. Brieven van architecten

Voor de tentoonstelling 'Henry van de Velde. Brieven van architecten' slaan de Koninklijke Bibliotheek van België, het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven en de vzw Archives et Musée de la Littérature de handen in elkaar. Op de tentoonstelling zijn voornamelijk brieven te zien die Van de Velde, een verwoed briefschrijver, verzond of ontving tijdens zijn zogenaamde ‘tweede Belgische periode’ (1926 tot 1947) en vervolgens tijdens zijn laatste tien levensjaren die hij in Zwitserland doorbracht.

De tentoonstelling vertegenwoordigt een bloemlezing van zijn briefwisseling en brengt voor het eerst brieven samen uit de drie belangrijke fondsen die de Koninklijke Bibliotheek van België en de KU Leuven bezitten, alsook documenten van de Archives et Bibliothèque d’Architecture van de ULB en het Architectuurarchief Provincie Antwerpen. De bezoeker maakt kennis met een ontroerende en uiterst hartelijke persoon ontdekken die erin slaagde mensen aan zich te binden. De indrukwekkende brievencollectie toont aan welke invloed hij uitoefende op architecten van zijn tijd en hoe uitgebreid zijn netwerk was. De brieven getuigen van de grote passie van hun auteur voor de architectuur die hem zijn leven lang bezielde. In de debatten die in de wereld van de architectuur werden gevoerd nam hij een standpunt in. Hij wisselde ideeën uit met collega-architecten, meer bepaald met de stedenbouwkundige Raphaël Verwilghen, met wie hij een intense briefwisseling voerde.

Henry van de Velde - Passie Functie Schoonheid

Deze expo in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis brengt een chronologisch overzicht van het leven en het werk van deze veelzijdige kunstenaar aan de hand van een nooit eerder gezien ensemble kunstwerken en vele documenten zoals foto’s en brieven.

Rode draad doorheen de tentoonstelling zijn de memoires van van de Velde. Van weinig kunstenaars is de levensloop zo bekend als van Henry van de Velde. Zijn uitgebreide memoires maken het de onderzoekers niet alleen mogelijk om diens leven gedetailleerd te reconstrueren, zij werpen ook een licht op het creatieve denkproces dat aan de basis van de kunstwerken ligt. Het leven en het werk van Henry van de Velde worden aan de hand van meer dan vijfhonderd objecten chronologisch belicht. Schilderijen, meubilair, zilverwerk, juwelen, ceramiek, boekbanden, architectuurontwerpen …, ze zijn alle getuigen van de uitzonderlijke veelzijdigheid van de kunstenaar.

De kunstwerken worden niet alleen uitgeleend door de belangrijkste internationale musea, maar ook talrijke privéverzamelaars hebben de bruikleen van kunstwerken toegezegd. De tentoonstelling beperkt zich niet alleen tot werk van Henry van de Velde zelf, ook kunstwerken van artiesten die een relatie tot Van de Velde hadden, worden getoond om zo de intellectueel-artistieke context aan de bezoekers aan te reiken.

En verder ...

Een overzicht van alle herdenkingsevenementen vindt u op de website henryvandevelde2013.be. De Boekentoren van de Gentse Universiteitsbibliotheek, eveneens een werk van Van de Velde, wordt momenteel gerestaureerd. Via de Boekentoren Bouwblog en de website volgt u de restauratie op de voet.

Meer informatie over Henry van de Velde en een wegwijzer naar diverse websites en bronnen, vindt u op de website van het VAi.

Illustratie: Wikimedia Commons