Vlaanderen is rijk aan cultureel erfgoed. Heemkundige kringen, musea en archieven, allerhande verenigingen en ook heel wat privépersonen die bewust met cultureel erfgoed omgaan, maken in heel wat gemeenten deel uit van het lokale cultureel-erfgoedveld. Het cultureel erfgoed speelt een belangrijke rol in de lokale identiteit en stedelijke of gemeentelijke samenleving, en staat vaak het dichtst bij de mensen. Des te meer moet dit lokale cultureel erfgoed gekoesterd, bewaard en ontsloten worden.

Vele gemeenten zijn zich bewust van de waarde van het lokale cultureel erfgoed en de cultureel-erfgoedverenigingen en ontwikkelen een cultureel-erfgoedbeleid. De Vlaamse Gemeenschap stimuleert de gemeenten hierin door het sluiten van cultureel-erfgoedconvenants.

In opvolging van het nieuwe Cultureel-erfgoeddecreet, nam de Vlaamse Regering, op voorstel van Vlaams minister Bert Anciaux, de beslissing om voor de nieuwe beleidsperiode, met 17 steden of intergemeentelijke samenwerkingsverbanden onderhandelingen aan te gaan voor het sluiten van een cultureel-erfgoedconvenant.

Een cultureel-erfgoedconvenant is een overeenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en een gemeente, een intergemeentelijk samenwerkingsverband of de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Deze overeenkomst wordt gesloten met het oog op het ontwikkelen en stimuleren van een integraal en geïntegreerd lokaal cultureel-erfgoedbeleid. Integraal betekent dat er met alle aspecten van de zorg voor en de ontsluiting van het cultureel erfgoed rekening wordt gehouden. Geïntegreerd betekent dat het cultureel-erfgoedbeleid verankerd is in andere beleidsdomeinen.

Er worden werkingssubsidies toegekend voor:

• de werking van de cultureel-erfgoedcel
• de uitbouw van een cultureel-erfgoedforum
• de ondersteuning van de lokale cultureel-erfgoedactoren

De cultureel-erfgoedcellen versterken het lokale cultureel-erfgoedveld door het opzetten van projecten en de uitwisseling van kennis en expertise. Ze zorgen ervoor dat het maatschappelijk draagvlak voor het cultureel erfgoed vergroot.

De cultureel-erfgoedfora brengen het cultureel-erfgoedverhaal van de stad, gemeente of streek. Om dit verhaal te vertellen wordt gebruik gemaakt van het cultureel erfgoed dat op het grondgebeid van de stad, de gemeente of de streek bewaard wordt. In de werking wordt gebruik gemaakt van de verschillende cultureel-erfgoedpraktijken, namelijk de museologie, de archiefwetenschap en het hedendaags documentenbeheer, de informatie- en bibliotheekwetenschap en de etnologie. In 2009 worden er middelen voorzien voor culturele erfgoedfora in Brugge, Antwerpen, Gent en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De ondersteuning van de lokale cultureel-erfgoedactoren kan gebeuren door het verstrekken van logistieke, financiële en personele middelen. Hier bepaalt het Cultureel-erfgoeddecreet specifiek dat, in de eerste beleidsperiode, de huidige middelen voor de ondersteuning van musea ingedeeld bij het lokale niveau (12.500 euro per museum) en voor periodieke publicaties voor volkscultuur, indien deze binnen het werkingsgebied van een cultureel-erfgoedconvenant vallen, worden toegevoegd aan de middelen voor het cultureel-erfgoedconvenant.

De Vlaamse Regering heeft beslist om met volgende steden en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden een cultureel-erfgoedconvenant te sluiten en een structurele werkingssubsidie toe te kennen voor het uitvoeren van het cultureel-erfgoedconvenant voor de beleidsperiode 2009 – 2014:

• Stad Antwerpen - 800.000 euro
• Stad Gent - 700.000 euro
• Stad Brugge - 486.500 euro
• Projectvereniging TERF (Hooglede, Ingelmunster, Izegem, Lichtervelde, Moorslede, Roeselare en Staden) - 327.000 euro
• Intergemeentelijk Samenwerkingsverband I.C.W. (Beveren, Kruibeke, Lokeren, Sint-Gillis-Waas, Sint-Niklaas, Stekene, Temse en Waasmunster) - 320.000 euro
• Projectvereniging Cultuuroverleg Meetjesland (Aalter, Assenede, Eeklo, Evergem, Kaprijke, Knesselare, Lovendegem, Maldegem, Nevele, Sint-Laureins, Waarschoot, Zelzate en Zomergem) - 309.000 euro
• Projectvereniging Mijnstreek (As, Beringen, Genk, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren en Maasmechelen) - 301.000 euro
• Projectvereniging Cultuuroverleg Zeven (Heuvelland, Ieper, Langemark-Poelkapelle, Mesen, Poperinge, Vleteren en Zonnebeke) - 260.000 euro
• Stad Leuven - 229.000 euro
• Stad Hasselt - 228.000 euro
• Stad Mechelen - 227.000 euro
• Stad Kortrijk - 205.000 euro
• Projectvereniging Noorderkempen (Turnhout, Oud-Turnhout, Beerse en Vosselaar) - 204.000 euro
• Projectvereniging Kempens Karakter (Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Lille, Nijlen, Olen en Vorselaar) - 200.000 euro
• Stad Aalst - 200.000 euro
• Stad Sint-Truiden - 200.000 euro
• Stad Tongeren - 132.506 euro

Met de Vlaamse Gemeenschapscommissie werd reeds een cultureel-erfgoedconvenant gesloten voor de periode 2007 – 2011. In het kader van het Cultureel-erfgoeddecreet dient de Vlaamse Gemeenschapscommissie uiterlijk op 31 december 2008 een addendum in bij het cultureel-erfgoedbeleidsplan 2007 – 2011 in functie van het uitbouwen van een cultureel-erfgoedforum en een regionaal depotbeleid.

De totale jaarlijkse investering in het lokale cultureel-erfgoedbeleid in Vlaanderen komt neer op 5.770.000 euro.

Bron: Kunsten en Erfgoed