Vandaag is in het Gentse Museum voor Schone Kunsten de langverwachte restauratie van het ‘Lam Gods’ van start gegaan. De volgende vijf jaar zal het meesterwerk van de gebroeders Van Eyck volledig worden opgeknapt. Het restauratieproces gebeurt publiek waarbij de bezoekers van het museum alles kunnen volgen van achter een dikke glazen wand.

Zaal 4 van het Museum voor Schone Kunsten is voor het project omgebouwd tot een zwaar beveiligd atelier. Gepantserde deuren, een veiligheidssas en een wand van kogelvrij glas moeten het team van acht restaurateurs toelaten om het iconische werk in de allerbeste omstandigheden te behandelen. Daarnaast stuurt een webcam regelmatig beelden door naar het Provinciaal Cultuurcentrum Caermersklooster, waar het project uitgebreid wordt toegelicht. Het is ook de plek waar een van de restaurateurs geregeld verslag zal uitbrengen over de vorderingen en waar een driedelige tentoonstelling dieper ingaat op het werk.

Open restauratie

Die open en uitgesproken communicatieve aanpak is een grote troef voor het project, dat op wereldwijde belangstelling kan rekenen. Vroeger speelden restauraties zich immers af in de beslotenheid van een atelier. Het publiek kreeg op het einde alleen het resultaat te zien. Een aanpak die de jongste jaren veranderd is. Belangrijke restauraties, zoals die van het ‘Meisje met de parel’ van Vermeer in Den Haag of ‘Christus met zingende en musicerende engelen’ van Memling in Antwerpen, konden door alle geïnteresseerden van nabij gevolgd worden. De restaurateurs van het Lam Gods zullen bovendien een dagboek bijhouden waarin ze hun acties beschrijven. Al hun ingrepen zullen omkeerbaar zijn. Op die manier wil het team latere collega’s de kans geven om het Lam Gods naar nieuwe inzichten te behandelen.

Hubert of Jan?

Restauraties bieden de voorbije jaren ook meer en meer een uitgelezen kader voor wetenschappelijk onderzoek. Ook dat staat de komende vijf jaar op het programma in Gent. De Universiteit Gent en het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium slaan hiervoor de handen in elkaar. En zo wordt mogelijks de vraag over het precieze aandeel tussen het werk van Jan en Hubert Van Eyck eindelijk beslecht.
 

Waarom?

Aanleiding voor de restauratie was de conclusie die een team specialisten maakte, vier jaar terug. Een volledige restauratie mocht niet langer worden uitgesteld. De belichting en de luchtkwaliteit in de kapel waar het kunstwerk bewaard wordt, bleken verre van ideaal. Door te grote klimatologische schommelingen begon het hout van de panelen te werken. Daardoor werd de verf aangetast en ontstond er ook een barst in het centrale paneel. Niet restaureren zou onherroepelijke schade veroorzaken.

Meer info over de restauratie vind je op de website van de Provincie Oost-Vlaanderen. Op de website van het Museum voor Schone Kunsten Gent kun je het fotodagboek raadplegen. Ook op Cobra.be kun je uitgebreid het restauratieproces volgen.

Nodig op Erfgoeddag een restaurator uit, en confronteer hem of haar en je publiek met vragen over het waarom en het hoe van restauraties. Schets de historiek en de modes van het restaureren. Welke gevaren schuilen er achter het hoekje bij restauraties? Welke fouten zijn er gemaakt? Waar heeft men uit geleerd? En waarom is dat allemaal zo belangrijk?

Leestip:
- Lam Gods: heden, verleden en toekomst

Foto (c) KIK