"Het was een nattige lentemorgen toen monsieur Hawarden te Pont aankwam, waar hij nu verblijft in het groote, grijze, vierkante huis dat de oude rentmeester Deschamps heeft omgebouwd.De rentmeester en zijn vrouw schenen hem van ouds te kennen. Zij waren eerbiedig en vertrouwd en toen monsieur Hawarden bijna dadelijk alleen wenschte te zijn en niets tot zich nam van het sterke ontbijt dat voor hem was gereed gezet, drongen zij niet aan." Zo begint de novelle 'Monsieur Hawarden' van Filips De Pillecyn (1891-1962), de 'Prins der Nederlandse Letteren', dixit Gerard Walschap. Maar... Monsieur Hawarden is eigenlijk een vrouw!

We schrijven 1850. Monsieur Hawarden, in werkelijkheid een in mannenkleren vermomde Parisienne, betrekt vier kamers in het huis van rentmeester Deschamps te Pont, in de buurt van Malmédy. Hij sluit vriendschap met het neefje van de rentmeester, de dertienjarige Alex en zijn hond Sopi. Gedrieëen maken ze eindeloze wandelingen door de streek. De buren in Pont weten wel zeker dat 'Monsieur Hawarden' een Engelse lord is, die in de eenzaamheid van de Ardennen een ongelukkige jeugd komt vergeten. De helft van dat vermoeden klopt. De ongelukkige jeugd blijft de protagoniste onophoudelijk achtervolgen, en ze besluit voortaan als man door het leven te gaan.
Een nieuwe identiteit, een nieuw begin. Monsieur Hawarden moet echter met lede ogen toezien hoe ze die strijd met de demonen uit het verleden verliest. Wanneer ze een brief uit Parijs krijgt en verneemt dat zijn moeder gestorven is, zinkt ze weg in zelfmedelijden.

Harry Kümel verfilmde deze psychologisch thriller in 1968. De hoofdrol in deze film wordt vertolkt door Ellen Vogel. Andere personages worden o.m. gespeeld door Hilde Uitterlinden, Senne Rouffaer en Dora Van der Groen.

Toon op Erfgoeddag hoe en waarom vrouwen (en mannen) in het verleden een andere identiteit aannamen. Of toon deze (of andere, op deze problematiek geïnspireerde) prent(en). Voorzie ook telkens voldoende historische duiding.

Leestips: DE PILLECYN (Filip), Monsieur Hawarden, Antwerpen, Houtekiet [Vlaamse Bibliotheek], 1999, 47p.

VERSCHOOR (Anton) en POORTINGA (Janke), Een dubbel bestaan: travestieten en hun omgeving, Amsterdam, Swets en Zeitlinger, 1990, 152p.

WHEELWRIGHT (Julie), Amazons and military maids : women who dressed as men in the pursuit of life, liberty and happiness, London, Pandora, 1990, 205p.

Lees meer over Filip De Pillecyn op Wikipedia.

Afbeeldingen: Het De Pillecyn-monument aan de Durme in Hamme. Cover van het boek van Wheelwright.