'Matai ve'ech humtza ha'am hayehudi' is Hebreeuws voor 'Hoe het Joodse volk werd uitgevonden', de prikkelende titel van een bestseller in Israël van de hand van de joodse professor geschiedenis Shlomo Sand. Hij onderzocht tien jaar lang een vraag die hem al die tijd fascineerde: waar komt het joodse volk vandaan?
Het antwoord was niet, zoals in de Bijbel staat: van aartsvader Abraham. En al evenmin van het Bijbelse Israël of uit het koninkrijk Judea, dat met de tempel van Jeruzalem en al door de Romeinen is vernietigd in 70 na Christus. Sand stelt eenvoudigweg: het joodse volk is een constructie, uitgevonden door de 19e eeuwse zionisten. De mythische perceptie van de joden leidde uiteindelijk tot uitgepuurd, raciaal denken. In een interview verklaarde Sands: "Ik ontken dat het Joodse volk bestaat. (...) Maar het jodendom bestaat natuurlijk wel - dat is een zeer belangrijke religieuze beschaving die ik met alle respect behandel. De staat Israël bestaat ook, evenals het Israëlische volk.  Alleen het Joodse volk bestaat niet. Tweeduizend jaar geleden niet, en nu nog steeds niet."

Allicht zijn er vanuit Sands bevindingen interessante parallellen (en verschillen) te trekken tussen de constructie van het 'joodse volk' en het ontstaan en de dynamiek van de Vlaamse Beweging. Dat klinkt alweer als een interessant gegeven voor Erfgoeddag 2010!

Lees- en luistertips: Lees het Wikipedia-artikel over Shlomo Sands boek of herbeluister het gesprek tussen Ludo Abicht en Koen Fillet in de uitzending van 'Feiten en Fillet' op vrijdag 13 november ll.

Afbeeldingen: 'Zelfportret' van Felix Nussbaum en de cover van Sands boek.