We staan er niet meer bij stil hoe eenvoudig  we een vriend of een familielid in het buitenland kunnen contacteren. We nemen onze gsm of gebruiken het internet om te skypen, te mailen of te Facebooken.  Maar heb je er ooit al eens bij stil gestaan hoe het vroeger was? De Koninklijke Unie van Belgische Radioamateurs brengt op Erfgoeddag een eerbetoon aan de morsecode.

De mens heeft altijd behoefte gehad om berichten op een snelle manier te versturen en dit over verre afstanden.  Door de geschiedenis heen werden hiervoor diverse technieken gebruikt.

Tijdens de Franse Revolutie werd een optisch systeem ontwikkeld, de telegraaf van Chappe. Zo kon je een bericht overbrengen van Marseille naar Parijs in een half uur, tenminste als het zicht goed was.

Rond 1835 werkten verschillende uitvinders aan de ontwikkeling van de elektrische telegraaf, waaronder Alter, Wheatstone en Cooke. Maar de bekendste was Samuel Morse. Allen gebruikten ze hetzelfde principe: een elektrische stroom wordt in een bepaald patroon onderbroken en weer ingeschakeld. Een tekst wordt in code overgeseind en aan de ontvangstkant weer ontcijferd, eventueel op schrift gesteld en als telegram bezorgd aan de geadresseerde.

Morse maakte een code met puntjes en strepen (korte en lange elektrische pulsen) die via een kabel werden verstuurd. Eind de negentiende, begin de twintigste eeuw werd deze code ook gebruikt via de draadloze communicatie over radio. Het gebruik van morsecode  leverde bovendien enorme tijdswinst op.

Meer dan 170 jaar werd de morsecode gebruikt door diverse diensten, zoals post- en telegraafkantoren (telegrammen),  spoorwegen, maritieme diensten, het leger, beurs- en bankwezen en weerstations. Op zee werden talloze levens gered dank zij deze code.

Binnenkort herdenken we dat 100 jaar geleden de Eerste Wereldoorlog plaatsvond. Ook daar speelde de telegrafie en het gebruik van de morsecode een grote rol. Het was namelijk de eerste keer dat draadloze communicatie gebruikt werd in een oorlogvoering.

Voor de komst van satellietcommunicatie en het internet was het trouwens de enige veilige manier om te  communiceren op lange afstand. Het gebruik van de morsecode werd in 1999 officieel uit dienst genomen. Nu zijn het enkel nog de radioamateurs die de code gebruiken om contacten te leggen.

De radioamateurs wensen het gebruik van de morsecode verder te bewaren voor het leggen van contacten en dit gebruik zo door te kunnen geven aan toekomstige generaties. Communiceren via morsecode is immers een stabiele vorm van communicatie wanneer andere middelen falen, bijvoorbeeld bij een grote stroomonderbreking.

De radioamateurs laten je op Erfgoeddag kennis maken met morsecode. Ontdek het volledige Erfgoeddagprogramma vanaf eind maart op www.erfgoeddag.be.

Bekijk hieronder de noodkreet van de Titanic in morsecode: