Erfgoed hoog in 't vaandel

Detail van vaandel

Vorig jaar liet de Centrumharmonie van Geel drie oude vaandels grondig behandelen door een conservatiespecialist. Jarenlang deden de vaandels trouw dienst. Zo werden de fluwelen pronkstukken overal mee naartoe genomen en vergezelden ze de muzikanten tijdens hun optochten. De laatste jaren moesten de vaandels enigszins noodgedwongen  in het repetitielokaal blijven en werden ze enkel nog bijspeciale  gelegenheden opgesteld. Hoewel erfgoedzorg niet bepaald de core business is van een harmonie, vond het bestuur dat ze iets moesten doen. 

De harmonie schreef enkele conservatieateliers aan en ging op zoek naar middelen om de facelift en opbergsystemen te betalen. Dat de vaandels ooit actief meedraaiden in het verenigingsleven, was er duidelijk aan te zien: scheurtjes, losse metaaldraden aan het stulpborduurwerk, gebroken franjes, schimmelspikkels, … De vaandels waren immers al die jaren doorgegeven van generatie op generatie. Het oudste vaandel stamt uit 1846. Bovendien is hun verhaal nauw verweven met het Geelse muziek- en volksleven.  
 
Het vaandel werd ontstoft, ontsmet en gereinigd. Deze behandeling bracht meerdere lacunes, scheuren en de fragiele toestand van het zijdefluweel aan het licht. Mede daarom  werd besloten om de jute tussenvoering te verwijderen en het vaandel te voorzien van een nieuw tussensteunweefsel. Zijdefluweel ontspant beter en bieden de vele scheuren en lacunes betere ondersteuning. Het resultaat kun je op Erfgoeddag bewonderen in het Gasthuismuseum. 
 
Ook het Geelse Gasthuismuseum is een belangrijke partner in dit project, het bewaart voortaaan de vaandels in zijn museumdepot. De harmonie wist dat hun vaandelsin goede handen zijn, want de bewaarcondities in het Gasthuismuseum zijn veel beter dan in het repetitielokaal. Bovendien sluiten ze mooi aan bij de collectie van het museum die de Geelse gastvrijheid en de verzorging van geesteszieken in beeld brengt.  In de harmonie waren psychiatrische patiënten –  net als iedereen – welkom om mee te spelen.Zo bleek dat  de eerste dirigent van de harmonie een patiënt was. Het verhaal achter de vaandels is veelbetekenend voor Geel. Reden te meer om er goed voor te zorgen. In het Gasthuismuseum zullen de pronkstukken van weleer doen wat ze moeten doen: blijven schitteren!
 
Op Erfgoeddag kun je de drie vaandels komen bekijken. Van ieder vaandel zijn er foto’s voor, tijdens en na de conservatie te zien. 
 
5 tips voor het bewaren van vaandels:
1. Dek het vaandel nooit af met plastiek want dit veroorzaakt schimmels,
2. Gebruik de hoes in tyvek: een synthetisch materiaal uit polyethyleen, dat dampdoorlatend is, onscheurbaar en ook voor briefomslagen wordt gebruikt,
3. Probeer de temperatuur- en vochtigheidsschommelingen niet te bruusk te laten verlopen zodat de vezels zich geleidelijk aan kunnen aanpassen. Dit voorkomt breuken,
4. Bescherm het stuk tegen zonlicht,
5. Controleer regelmatig op insectaantasting of andere mogelijke schadevorming.
 
Meer informatie over dit project op:
http://www.erfgoedcelkerf.be
 
Dit project vond steun bij de Vlaamse overheid, stad Geel, de provincie Antwerpen en erfgoedcel k.ERF.
Vrije tags
restauratie
vaandels