Het levensverhaal van de schilder Roelandt Savery (Kortrijk 1576 – Utrecht 1639) leest als een successtory.  Hofschilder van keizer Rudolf II, dé mecenas van zijn tijd. Uitverkoren om het huwelijksgeschenk te schilderen voor de Prinses van Oranje: een prachtig paradijs van de dieren.  De trotse eigenaar van een tuin in volle Tulpomania.  Armoe troef?  Hoezo?

Savery (Kortrijk 1576 – Utrecht 1639) gold als een van de sterren aan het culturele firmament van de 17e eeuw.  Wanneer de excentrieke Habsburgse keizer en mecenas Rudolf II besliste om Savery aan trekken als hofkunstenaar in Praag, was dat het begin van internationale erkenning. In die opwindende smeltkroes voor wetenschap en cultuur ontmoette Savery de belangrijkste kunstenaars, astronomen, humanisten en alchemisten van zijn tijd. Gretig verwerkte Savery alle indrukken uit deze inspirerende omgeving in zijn werk: het dagelijkse leven in Praag, het uitzonderlijke kunst- en rariteitenkabinet en uiteraard de keizerlijke collectie met talrijke exotische dieren. Na zijn terugkeer in Utrecht was Savery een van de best betaalde schilders van de stad.

Maar zoals zo vaak bleef het sprookje niet duren.  Een waar spel van intriges met chantage, fraude, alcohol en een tikkeltje waanzin, zouden een einde maken aan deze indrukwekkende carrière.  Naar het einde van zijn leven leek Savery immers maar moeilijk om te kunnen met de roem en rijkdom.  Een tijdgenoot vertelt dat hij ‘s voormiddags wel wat schilderde, maar de rest van de dag liever in "vermakelijk gezelschap" doorbracht.  Ondanks de aanzienlijke opbrengst van zijn werk, werd Savery in 1638 failliet verklaard en gedwongen om zijn huis te verkopen. 

Hoe deze hachelijke financiële situatie te rijmen viel met Savery’s levenstijl, is niet bekend.  In het proces dat in 1640 werd aangespannen door de curator van de failliete boedel werd Savery getypeerd als "een eenvoudig man die vooral met zijn kunst bezig was (waarin hij voortreffelijk was) maar van andere dingen maar weinig verstand had" en ook dat hij "vooral na wat gedronken te hebben, lichtzinnig tot het ondertekenen van allerlei zaken te brengen was".  Savery bleek inderdaad het slachtoffer van oplichterij in zijn naaste familiale kring. Zijn zwager, de kunsthandelaar Cornelis de Bruyn, liet hem immers valse schuldbekentenissen ondertekenen en rekeningen betalen. De Bruyn voerde Savery hiertoe dronken met liters brandewijn. Recht zou echter geschieden.  De Bruyn werd beschuldigd van én veroordeeld voor het verkopen van de schilderijen en tekeningen van Savery, die hij zich onrechtmatig toegeëigend had. 

De kunstenaar zelf heeft het niet meer geweten. Begin 1639 werd hij begraven in Utrecht.  Hendrik Roghman schreef dat "Natuur benam hem ‘t leven door verstrooinge der sinne"…

De Narodni galerie van Praag en het Broelmuseum Kortrijk stellen deze kunstenaar opnieuw aan het grote publiek voor. Vanaf 21 april 2011 kan je in het Broelmuseum het werk van deze boeiende kunstenaar komen bekijken.  Van de  vroege ‘Vlaamse’ werken in de stijl van Pieter Bruegel en de unieke landschappen gemaakt in opdracht van Rudolf II tot de zorgvuldig gecomponeerde bloemenstillevens en dierenstukken vol sprekende details. De selectie van werken reflecteert de diversiteit aan genres waarin Savery actief was en illustreert zijn grote vaardigheid om realistische waarneming te combineren met een rijke artistieke fantasie. 

Meer informatie vind je op de speciale tentoonstellingswebsite www.savery.eu, waar je ook dagboekfragmenten kan lezen...

Afbeeldingen:
(bovenaan) Twee paarden en palfreniers, (c) Broelmuseum Kortrijk
(onderaan) Plundering van een dorp, (c) Broelmuseum